حیی بن أخطب

حُيَى بن اخطب از رؤساى يهود بنى نضير در مدينه [1] و از آتش افروزان جنگ خندق [2] و از كشته شدگان غزوه بنى قريظه بود.[3] برخى مفسّران نزول آيه 109 سوره بقره را درباره او و برادرش ابوياسر دانسته اند كه از روى حسادت، در بازگرداندن مردم از اسلام تلاش داشتند.[4] آيه 37 سوره نساء درباره برحذر داشتن انصار از سوى وى و برخى يهود، از انفاق مال [5] و آيات 51 و 52 سوره نساء درباره ترجيح دادن دين مشركان بر اسلام [6] دانسته شده است. بنا بر نقلى سوره توحيد پس از آن نازل شد كه حيى و كعب بن اشرف از پيامبر (صلى الله عليه و آله) درباره وصف پروردگار سؤال كردند.[7] مقصود از «جبت» در آيه 51 سوره نساء نيز از سوى برخى مفسّران بر وى تطبيق شده است.[8]

نکته؛ صفيه، همسر رسول خدا (ص) دختر حيي بن اخطب است و نسب او به هارون پيامبر(ع) مي‌رسد‌‌.‌

منابع:

فرهنگ قرآن، ج 12، ص258

نساء حول الرسول ص42

[1] . السيرة النبويّه، ابن هشام، ج 2، ص 514 و 548

[2] . المغازى، ج 2، ص 441 به بعد

[3] . همان، صص 513- 514

[4] . جامع البيان، ج 1، جزء 1، ص 682؛ مجمع البيان، ج 1- 2، ص 353

[5] . جامع البيان، ج 4، جزء 5، ص 121

[6] . تفسير القرآن العظيم، ابن ابى حاتم، ج 3، ص 977؛ اسباب النزول، واحدى، ص 129

[7] . الدرّالمنثور، ج 8، ص 671

[8] . جامع البيان، ج 4، جزء 5، ص 185؛ مجمع البيان، ج 3- 4، ص 93