گرما

کلمه «دِفء» در قرآن کریم فقط یک بار آمده است؛ «وَ الْأَنْعامَ خَلَقَها، لَكُمْ فِيها دِفْ ءٌ وَ مَنافِعُ وَ مِنْها تَأْكُلُونَ»[1]

و سه معنا برای آن گفته اند؛ حرارت و گرما،[2] هرگونه پوشش[3] (که لازمه آن گرما و حرارت است) و هرگونه حرارت و گرمایی که به وسیله پوست و پشم و کرک انعام ثلاثه(شتر، گاو و گوسفند) حاصل می شود.[4]

صاحب قاموس قرآن، با توجه به برخی قرائن، معنای «دفء» را هیچ یک از این سه نمی داند و معنای چهارمی برای آن ذکر می کند؛ «... به نظر مي آيد كه مراد از دف ء در آيه شريفه، فقط نتاج و بچه دادن انعام ثلاثه است؛ زيرا اگر دف ء را حرارت و يا وسيله حرارت بدانيم، لباس تهيه شده از آنها فقط وسيله گرمى و حرارت خواهد بود حال آنكه قرآن فرموده: «وَ جَعَلَ لَكُمْ سَرابِيلَ تَقِيكُمُ الْحَرَّ ...»[5] در اينجا از لباسي كه وسيله خنكى است و از حرارت مانع است، سخن رفته و در آيه 80 اين سوره آمده: «وَ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ جُلُودِ الْأَنْعامِ بُيُوتاً تَسْتَخِفُّونَها يَوْمَ ظَعْنِكُمْ وَ يَوْمَ إِقامَتِكُمْ وَ مِنْ أَصْوافِها وَ أَوْبارِها وَ أَشْعارِها أَثاثاً وَ مَتاعاً إِلى حِينٍ» در اينجا نيز از پشم و كرك و موى حيوانات سخن رفته، على هذا بهتر است دف ء را در آيه به معنى نتاج بگيريم».[6]

منابع:

المیزان فی تفسیر القرآن،ج12، ص211.

تفسير نمونه، ج 11، ص158

قاموس قرآن، ج 2، ص349

مفردات ألفاظ القرآن، ص316

[1] . يعنى شتر و گاو و گوسفند را آفريد: براى شما در آنها نتاج (و يا وسيله گرمى) و ساير منافع است و از آنها ميخوريد. نحل/5

[2] . مفردات راغب، ماده «دفء»

[3] . المیزان فی تفسیر القرآن،ج12، ص211 و تفسیر نمونه، ج11، ص158.

[4] . المیزان فی تفسیر القرآن،ج12، ص211.

[5] . نحل/81

[6] . قاموس قرآن، ج2، صص349-350.