میخها

«أوتاد»، جمع «وَتَد»، به معنای میخ است و در قرآن کریم سه بار ذکر شده؛ یک بار در تشبیه کوهها به میخ؛ «وَ الْجِبالَ أَوْتاداً»[1] و دو بار در وصف فرعون به «ذُو الْأَوْتادِ».[2] برای این وصف دو احتمال نقل شده است:

«وَ فِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتادِ» منظور از اين فرعون، فرعون زمان موسى (ع) است، و اگر او را«ذى الاوتاد» خوانده براى اين بوده كه بنا بر آنچه در روايات آمده[3] هرگاه مى خواسته كسى را شكنجه كند، روى زمين مى خوابانده، و با چهار ميخ، چهار دست و پايش را به زمين ميخكوب مى كرده و چه بسا روى چوب مى خوابانده و او را ميخكوب مى كرده. مؤيد اين روايات، رفتارى است كه قرآن از فرعون نسبت به ساحرانى حكايت نموده كه به موسى ايمان آوردند كه به ايشان گفت: «وَ لَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ»[4] ، معلوم مى شود هر كس را مى خواستند دار بزنند دو دست و دو پايش را بر چوبه صليب ميخ كوب مى كردند.

مراد از آن، لشكريان و ساز و برگ آنها و وسائل حكومت است كه همچون ميخها پادشاهى و حكومت او را محكم كرده بودند.

منابع:

ترجمه الميزان، ج 20، ص471 ؛ با اندکی تصرف

قاموس قرآن، ج 7، ص178 ؛ با اندکی تصرف

[1]. نبأ: آیه7 ؛ الجدول في إعراب القرآن، ج 30، ص 217

[2] . فجر/10؛ ص/12

[3] . تفسير نورالثقلين، ج 5، ص 571، ح 6

[4] . طه/71