سبز

أخْضَر: صفت مشبهه به معنای سبز، جمع آن خُضر و مونث آن خَضراء است.

يكى از رنگ هايى كه قرآن بدان پرداخته، رنگ سبز است؛ «فَأَخْرَجْنا بِهِ نَباتَ كُلِّ شَيْ ءٍ فَأَخْرَجْنا مِنْهُ خَضِراً؛ برويانيم از باران هر گياهى را و از زمين سبزه ها را بيرون آورديم».[1] «الَّذِي جَعَلَ لَكُمْ مِنَ الشَّجَرِ الْأَخْضَرِ ناراً فَإِذا أَنْتُمْ مِنْهُ تُوقِدُونَ؛ همان كسى كه براى شما از درخت سبز، «آتش زنه» آفريد، كه اكنون شما از آن آتش مى افروزيد».[2] «وَ قالَ الْمَلِكُ إِنِّي أَرى سَبْعَ بَقَراتٍ سِمانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجافٌ وَ سَبْعَ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يابِساتٍ؛ پادشاه مصر گفت: پى درپى خواب مى بينم كه هفت گاو فربه هفت گاو لاغر را مى خورند و هفت خوشه سبز و هفت خوشه خشكيده را مشاهده مى كنم».[3] «يُوسُفُ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ أَفْتِنا فِي سَبْعِ بَقَراتٍ سِمانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجافٌ وَ سَبْعِ سُنْبُلاتٍ خُضْرٍ وَ أُخَرَ يابِساتٍ لَعَلِّي أَرْجِعُ إِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ؛ اى يوسف! اى راستگوى (راست كردار!) درباره هفت گاو فربه كه هفت (گاو) لاغر را مى خورند، و هفت خوشه سبز و (هفت خوشه) خشك ديگر، نظرت را براى ما بيان كن. اميد است كه نزد مردم برگردم، باشد كه (از تعبير اين خواب عجيب) آگاه شوند».[4] «مُتَّكِئِينَ عَلى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَ عَبْقَرِيٍّ حِسانٍ*فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ ؛ درحالى كه كه بر رفرف سبز و بساط زيبا تكيه زده اند. پس كداميك از نعمتهاى پروردگارتان را تكذيب مى كنيد»؟[5] «عالِيَهُمْ ثِيابُ سُندُسٍ خُضْرٌ وَ إِسْتَبْرَقٌ وَ حُلُّوا أَساوِرَ مِنْ فِضَّةٍ؛ بالاپوش آنها پوشاك هاى سندس و استبرق است».[6] «وَ يَلْبَسُونَ ثِياباً خُضْراً مِنْ سُنْدُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ؛ و لباسهاى سبز حرير و ديبا پوشاك كنند».[7] «أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً؛ آيا نديدى كه خداى آب را از آسمان فروباريد تا زمين را سبز و خرم كرد»؟[8]

امروزه از نظر روان شناسى ثابت شده كه رنگهاى كدر، فرد را دچار افسردگى و غم مى كند و رنگهاى روشن، سبب شادابى او مى شود. اين موضوع را مى توان به خوبى در طبيعت مشاهده كرد؛ به طورى كه خداوند متعال از رنگ شكوفه و جوانه هاى سبز روشن در فصل بهار و تابستان، و از رنگ زرد، نارنجى و قرمز در فصل پاييز و از رنگ سفيد در زمستان استفاده كرده است.

بسيارى از كارتل هاى صنعتى و تجارى، با استفاده از جنبه هاى علمى- روان شناسى، از تأثير رنگها براى بسته بندى كالاهاى خود به منظور جلب مشتريان و فروش اجناس بهره مى برند.

رنگ ها مى تواند تأثير عميقى بر تصميم هاى انسان به وجود آورد همچنان که مى تواند احساس گرما و سرما، شادى و اندوه را در انسان آورده و بر شخصيت انسان و ديدگاه او نسبت به زندگى تأثير بگذارد. آزمايشات نشان داده كه رنگ ها باعث تحريك دستگاه عصبى مى شود؛ رنگ ارغوانى آرامش بخش است. رنگ آبى باعث مى شود انسان احساس سرما كند. رنگ سرخ گرمابخش است..

رنگ سبز براى چشم ها خوشايند و آرامش بخش بوده چون از طول موج متوسطى برخوردار مى باشد، نه مانند طول موج رنگ سرخ بلند است، و نه هم مانند طول موج رنگ آبى پايين مى باشد. وقتى كه رنگ سبز به زرد متمايل شود، احساس جوانى و نيروى بهارى بوجود مى آيد. اين تاثير در فصل بهار و تابستان كه رنگ سبز در طبيعت فراوان است مشهود بوده و خوشحالى و لذت حاصل از اين ايام غير قابل تصور است. سبز، رنگ دنياى سبزيجات و معلول عمل فتوسنتز است. اين رنگ رنگ رشد است. سبز روشن سيبى علامت پيشرفت و فراروانى است. وقتى زمين را روشنى فرا مى گيرد و نور و آب و هوا در فضا رها مى شوند، رنگ سبز به وجود مى آيد. رنگ حقيقى سبز متعلق به كلروفيل (سبزينه) گياه است. با توجه به آرامش ايجادشده توسط اين رنگ، در لباس ها، در و ديوار و وسايل اتاق عمل (كه معمولا بيمار و كادر استرس دارند) از رنگ سبز استفاده مى شود. در كشور انگلستان (شهر لندن) پلى بر روى رودخانه اى بوده معروف به «پل خودكشى» و رنگ اين پل سياه بوده است، بعد از تغيير رنگ آن به رنگ سبز درصد بسيار بالايى (يك سوم) از ميزان خودكشى ها كاهش يافت.

محمولات سبزرنگ كمتر ايجاد خستگى مى كنند به طورى كه طى پژوهشى مشاهده شده كه اگر كارگران را سه گروه كرده، به يك گروه صندوق هاى سبز، گروه ديگر سياه و گروه سوم خاكسترى بدهند، اغلب مراجعين به درمانگاه به علت كمردرد از گروه دوم و سوم هستند.

اين رنگ در درمان بى خوابى و خستگى موثر بوده و ميگرن را تسكين مى دهد و نيز در درمان بيمارى هاى عصبى و اختلالات روانى موثر و تاثير تعديل كنندگى آن روى اشخاص عصبى تجربه شده است.

منابع:

مجموعه مقالات قرآن و طب، ج 2، ص409-410 و ج4، ص71-74 ؛ با اندکی تصرف

نگرشى بر اعجازهاى پزشكى قرآن، صص70-71 ؛ با اندکی تصرف

[1] . انعام/99.

[2] . یس/80.

[3] . یوسف/43.

[4] . یوسف/46.

[5] . الرحمن/76.

[6] . انسان/21.

[7] . کهف/31.

[8] . حج/63.