ستاره شِعری

شِعری؛ نام یکی از ستارگان پر نور در آسمان است. این کلمه فقط یکبار در قران مجید ذکر شده است ؛ (وَ أَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرى )[1] .

تكيه بر خصوص ستاره شعرى علاوه بر اينكه اين ستاره درخشنده ترين ستارگان آسمان است كه معمولا به هنگام سحر در كنار صورت فلكى جوزا در آسمان ظاهر مى شود و كاملا جلب توجه مى كند، به خاطر اين است كه گروهى از مشركان عرب آن را مى پرستيدند، قرآن مى گويد: چرا شعرى را مى پرستيد؟ آفريدگار و پروردگار آن را بپرستيد. ضمنا بايد توجه داشت كه دو ستاره در آسمان است كه به نام شعرى ناميده مى شود، كه يكى در سمت جنوب ظاهر مى شود، و به همين دليل آن را شعراى يمانى مى نامند (زيرا يمن در جنوب جزيره عربستان است) و ديگرى شعراى شامى كه در جهت شمال قرار دارد، ولى معروف همان شعراى يمانى است.

شگفتيهاى ستاره شعرى:

اين ستاره همانگونه كه گفتيم درخشنده ترين ستارگان آسمان است، و به شعراى يمانى معروف است، چرا كه در سمت جنوب قرار دارد، و از آنجا كه يمن در جنوب جزيره بود آن را به اين نام مى ناميدند.

گروهى از عرب مانند قبيله خزاعه آن را تقديس و پرستش مى نمودند، و اعتقاد داشتند مبدأ موجوداتى در روى زمين است، تاكيد قرآن روى اين مساله كه خدا پروردگار شعرى است براى بيدار ساختن اين گروه، و همانند آنهاست كه مخلوق را با خالق اشتباه كرده، و مربوب را به جاى رب قرار داده اند.

اين ستاره عجيب الخلقه كه به خاطر درخشندگى فوق العاده اش پادشاه ستارگان ناميده مى شد داراى شگفتيهايى است كه ذيلا به بعضى از آنها اشاره مى شود، با توجه به اينكه در آن روز اين حقايق در باره ستاره شعرى ناشناخته بوده تكيه قرآن روى اين موضوع پر معنى است.

الف: طبق تحقيقاتى كه در رصدخانه هاى معروف دنيا به عمل آمده حرارت عظيمى كه در سطح شعرى حكمفرماست تا 120 هزار درجه سانتيگراد! برآورد شده. در حالى كه حرارت سطح كره خورشيد ما را فقط 6500 درجه مى دانند و اين تفاوت عظيم گرماى ستاره شعرى را نسبت به خورشيد نشان مى دهد.

ب: جرم مخصوص اين ستاره در حدود 50 هزار مرتبه از آب سنگين تر است يعنى وزن يك ليتر آب در آنجا معادل 50 تن در كره زمين خواهد بود!، حال آنكه در ميان سيارات منظومه شمسى ما عطارد كه از همه متكاثف تر است جرم مخصوصش 6 برابر آب بيشتر نيست. با اين توصيف بايد ديد كه اين ستاره شگفت انگيز از چه عنصرى تشكيل يافته كه اينهمه فشرده است؟

ج: ستاره شعرى كه در قرن ما در فصل زمستان ظاهر مى شود، لكن در عصر منجمين قديم مصر ظهور اين كوكب با آغاز تابستان مقارن بوده، كره بسيار عظيمى است كه حجم آن 20 برابر كره آفتاب است، و فاصله آن از ما، نسبت به فاصله خورشيد از زمين فوق العاده زياد است، به طورى كه اين فاصله را يك ميليون برابر فاصله آفتاب برآورد كرده اند! مى دانيم سرعت سير نور در ثانيه حدود300 هزار كيلومتر است، و نور آفتاب ظرف 8 دقيقه و 13 ثانيه به ما مى رسد، در حالى كه فاصله آن از ما 15 ميليون كيلومتر است، اما نخستين شعاع كره شعرى پس از حدود 10 سال به ما مى رسد! حال باید دید كه فاصله اش چه اندازه است؟

د- شعراى يمانى ستاره اى همراه دارد كه از ستارگان مرموز آسمان است، اولين بار دانشمندى به نام بسل به وجود آن پى برد و اين در سال 1844 ميلادى بود، اما در سال 1862 با تلسكوپ مشاهده شده، دوره گردش ستاره همراه به دور ستاره اصلى 50 سال است!.[2]

اينها همه نشان مى دهد كه تعبيرات قرآن تا چه اندازه پر معنى است، و در كوچكترين تعبيراتش حقايقى نهفته شده كه اگر در روز نزولش كاملا مشخص نبوده با گذشت زمان روشن شده است.

منبع: تفسير نمونه، ج 22، ص564 ؛ با اندکی تصرف

[1] . «و اينكه اوست پروردگار ستاره «شعرا»!» نجم/49

[2] . «دائرة المعارف الاسلاميه» ماده شعرى، و «فرهنگ نامه» ماده ستاره، و «دائرة المعارف فارسى مصاحب» ماده شعرى.