آرنج ها

مَرافِق، جمع «مرفق» به معنى «آرنج» است در لغت عرب آنرا مجمع ساعد و بازو گفته اند. این کلمه یک بار در آیه «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ».[1] آمده است در این آیه «إِلَى الْمَرافِقِ» قيد است براى «أَيْدِيَكُمْ» نه براى «فَاغْسِلُوا» و به عبارت ديگر حدّ مغسول است نه غسل دست.

«ید» در اطلاق عرب مصاديق گوناگون دارد؛

چهار انگشت دست؛ مثل «وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما» مائده: 38.

مچ به پائين؛ نحو «فَتَيَمَّمُوا صَعِيداً طَيِّباً فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَ أَيْدِيكُمْ» مائده: 6، نساء/43.

مراد از آن تا آرنج است مثل آيه «آیه6 سوره مائده».

سر انگشتان تا شانه

چنانكه در اقرب الموارد گفته است. لذا اگر در آيه قيد «إِلَى الْمَرافِقِ» نبود معلوم نمي شد مراد از دست كدام است؟ ولى قيد روشن مي كند كه دست تا آرنج مراد است.

شيعه كه مي گويد: بايد وضو از مرفق به پائين شسته شود دليلشان روايات اهل بيت عليهم السلام است نه آيه فوق[2] . فقهاء شيعه به استناد روايات اهل بيت عليهم السلام فتوى داده اند كه در صورت شستن از پائين به بالا وضو باطل است.

اهل سنت نيز كه از پائين به بالا مي شويند در اين عمل به آيه استناد نمي كنند بلكه از امثال ابو هريره و عثمان روايت مي كنند كه آنها حضرت رسول صلّى اللّه عليه و آله را ديده اند كه از پائين به بالا مى شسته است.[3]

منبع: قاموس قرآن، ج 3، ص111 ؛ با اندکی تصرف

[1] . «اى كسانى كه ايمان آورده ايد! هنگامى كه به نماز مى ايستيد، صورت و دستها را تا آرنج بشوييد!» مائده/6

[2]رجوع شود به وسائل ابواب الوضوء باب 15.

[3]رجوع شود به سنن ابى داود و غيره.