شتران آبستن ده ماهه

عشار، جمع عَشراء در اصل به معنى شتر ماده بار دارى است كه ده ماه بر حمل او گذشته، و در آستانه آوردن بچه است يعنى چيزى نمى گذرد كه شتر ديگرى از او متولد مى شود، و شير فراوان در پستان او ظاهر مى گردد.

در آن روز كه اين آيات [آیات ابتدایی سوره تکویر] نازل گشت چنين شترى با ارزشترين اموال عرب محسوب مى شد.

«وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ»[1] عطلت از ماده تعطيل به معنى رها كردن بدون سرپرست و چوپان است.منظور اين است شدت هول و وحشت آن روز به قدرى است كه هر انسانى نفيسترين اموال خويش را فراموش مى كند.

مرحوم طبرسى در مجمع البيان نقل مى كند كه بعضى عشار را به معنى ابرها گرفته اند، و عطلت به معنى تعطيل شدن باران آنها است، يعنى در آن روز ابرها در آسمان ظاهر مى شود اما نمى بارد (ممكن است اين ابرها ناشى از گازهاى مختلف يا ابرهاى اتمى و يا توده هاى گرد و غبار حاصل از متلاشى شدن كوه ها در آستانه قيامت باشد كه ابرهايى است بدون باران). ولى طبرسى مى افزايد: بعضى گفته اند تفسير عشار به ابرها چيزى است كه در لغت عرب شناخته نشده.

اما با توجه به مطلبى كه طريحى در مجمع البحرين آورده كه عشار در اصل به معنى شتران باردار است، و سپس به هر بار دارى گفته شده ممكن است اطلاق آن بر ابرها نيز به خاطر آن باشد كه آنها نيز غالبا باردارند، هر چند ابرهايى كه در آستانه قيامت در صفحه آسمان ظاهر مى شود باردار نيست (دقت كنيد). بعضى نيز عشار را به معنى خانه ها يا زمينهاى زراعتى تفسير كرده اند كه در آستانه قيامت تعطيل مى گردد و از ساكنان و زراعت خالى مى شود.

ولى تفسير اول از همه معروفتر است.

منبع: تفسير نمونه، ج 26، ص 172

[1]تکویر: آیه4