قبرها

أجداث جمع جَدَث به معنای قبر است.

شروع سفر آخرت، از منزگاه قبر می باشد. در مورد این منزلگاه در سه آیه از قرآن کریم نکاتی ذکر شده است:

«وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ»[1]

با دميده شدن در صُور، انسان هاى موجود در گورها، زنده خواهند شد.

انسان ها پس از برانگيخته شدن از قبرها، به سوى پروردگار خويش خواهند شتافت.

زنده بيرون آمدن از قبرها، حكايت از حشر جسمانى دارد چنان كه آن چه در قبرها قرار دارد بدن انسان ها است.

«خُشَّعاً أَبْصارُهُمْ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ كَأَنَّهُمْ جَرادٌ مُنْتَشِرٌ»[2]

آثار ذلت و نگرانى، نمايان در چشم كافران، به هنگام خروج از قبرها در رستاخيز نمایان است.

معاد آدميان در رستاخيز، معادى جسمانى است. آنچه در قبرها نهان شده، جسم آدميان است. پس خروج از قبر، بيرون آمدن اجسام ايشان است.

در لحظه هاى آغازين رستاخيز و خروج از قبرها آدميان در نگرانى و سردرگمى به سر می برند. تشبيه به «جَرادٌ مُنْتَشِرٌ»، بيانگر سردرگمى و حركت هاى نامنظم و حيرت زده آدميان، پس از خروج از قبرها در روز رستاخيز است.

«يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْداثِ سِراعاً كَأَنَّهُمْ إِلى نُصُبٍ يُوفِضُونَ»[3]

كافران حق ستيز در قيامت، از گورهاى خود با سرعت بيرون آمده، به نقطه اى مشخص خواهند رفت.

خروج انسان ها از گورها و زنده شدن آنان، براى محاكمه با سرعت انجام مى پذيرد.

زنده شدن انسان ها در قيامت، در قالب جسمانى است. بيرون آمدن از قبرها و با سرعت دويدن به نقطه اى مشخص، مى تواند حاكى از حقيقت ياد شده باشد.

منابع:

تفسير أحسن الحديث، ج 11، ص346 ؛ با اندکی تصرف

تفسير راهنما، ج 15، ص216، ج 18، ص171 و ج 19، ص293 ؛ با اندکی تصرف

[1] . «و در صور دميده مى شود و به ناگاه آنان از گورها به سوى پروردگارشان مى شتابند.» یس/51

[2] . «آنان در حالى كه چشمانشان فروافتاده است، همچون ملخ هاى پراكنده از گورها خارج مى شوند.» قمر/7

[3] . «روزى كه شتابان از گورها بيرون مى آيند، گويى آنان به سوى علامتى نصب شده مى دوند.» معارج/43