کَوثر

کوثر: خیر کثیر؛ خیر و برکت فراوان.

در تفسير كوثر معاني فراواني گفته شده است؛[1] از جمله:

1 ـ نهري است در بهشت. ابن عباس گفته است: وقتي اين آيه نازل شد پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) بر منبر آن را بر مردم تلاوت كرد. چون فرود آمد گفتند: يا رسول اللّه كوثر چيست كه خداوند به شما عطا فرموده است؟ فرمود: نهري است در بهشت از شير سفيدتر و از قدح پايدارتر. دو طرف اين نهر قبّه هايي از درّ و ياقوت است. پرندگان سبز وارد اين نهر مي گردند....[2] امام صادق (عليه السلام) نيز فرمود: كوثر نهري است در بهشت كه خداوند به پيامبر در عوض فرزندش (ابراهيم) عطا فرمود.[3]

2 ـ كوثر عبارت است از حوض پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) كه در روز قيامت افراد فراواني اطراف آن گرد مي آيند. پيامبر فرمود: كوثر نهري است كه خداوند به من وعده فرمود و داراي خير كثير است. حوضي است كه امّت من در روز قيامت بر آن وارد مي شوند. ظرف هاي آن (كه تشنگان را سيراب مي كند) به عدد ستارگان آسمان است.[4]

3 ـ كوثر همان خير كثير است.

4 ـ كوثر همان نبوّت و كتاب (قرآن) است.

5 ـ كوثر عبارت است از اصحاب و شيعيان فراوان.

6 ـ كوثر فراواني نسل و فرزندان است؛ چنان كه نسل پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) در ذريّه او از فرزندان فاطمه (عليهاالسلام) بي شمار پديده آمده و تا روز قيامت ادامه دارد.

7 ـ كوثر همان شفاعت است؛ چنان كه از امام صادق (عليه السلام) روايت شده است.[5]

طبرسي (رحمه الله) ذيل آيه ياد شده پس از نقل اقوال مزبور مي نويسد: در كوثر احتمال همه مصاديق ياد شده مي رود؛ زيرا خداوند سبحان خير كثير در دنيا به پيامبر عطا فرمود و در آخرت نيز وعده داد. پس مي توان همه اقوال ياد شده را تفصيل اين جمله «خير كثير في الدارين» دانست.[6]

ابن عباس گويد: چون آيه «إنّا أعطيناك الكوثر» نازل شد و پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) آن را براي مردم تلاوت كرد، عليّ بن ابي طالب (عليه السلام) عرض كرد: يا رسول اللّه اوصاف كوثر چيست؟ پيامبر فرمود: كوثر نهري است كه از زير عرش خداوند روان است، آب آن از شير سفيدتر و از عسل شيرين تر و از كره نرم تر است، ريگ هاي آن زبرجد، ياقوت و مرجان است، گياهش زعفران و خاك آن مشك خوشبوست، پايه هاي [جوشش گاه] آن زير عرش خداي متعال است. پيامبر (صلي الله عليه و آله و سلم) سپس دست به پهلوي علي (عليه السلام) زد و فرمود: همانا اين نهر از من و تو و دوستداران تو بعد از من است.[7]

اميرالمؤمنين (عليه السلام) مي فرمايد: من و رسول خدا (صلي الله عليه و آله و سلم) و عترت او بر حوض قرار داريم و هر كس ما را بخواهد بايد گفتار ما را سرمشق گرفته و به كردار ماعمل كند؛ زيرا هر اهل بيتي نجيبي دارد و شفاعت از آن ماست و دوستداران ما نيز حق شفاعت دارند. بنابراين، براي ملاقات ما كنار حوض بشتابيد و سبقت گيريد، همانا ما دشمنانمان را از حوض منع مي كنيم و دوستان را از آب كوثر سيراب خواهيم ساخت. هر كس يك جرعه از آن بياشامد هرگز تشنه نشود، حوض ما داراي دو آبراه است كه از بهشت آبگير مي شود: يكي از چشمه «تسنيم» و ديگري از «معين». كناره هاي آن را زعفران پوشانده و ريگ هاي آن لؤلؤ و ياقوت است، اين است حوض كوثر.[8]

منبع: معاد در قرآن ج5، ص316-317

[1] . ر.ك: مجمع البيان، ج 9 ـ 10، ص 836.

[2] . نورالثقلين، ج 5، ص 680، ح 3.

[3] . همان، ح 4؛ ص 683، ح 15.

[4] . همان، ص680، ح5.

[5] . نورالثقلين، ج 5، ص 681، ح 6.

[6] . مجمع البيان، ج 10 ـ 9، ص 837.

[7] . بحار، ج 8، ص 18، ح 2.

[8] . همان، ص 19، ح 9.