ضَریع

در اينكه ضريع چيست؟ مفسران تفسيرهاى گوناگونى دارند: بعضى گفته اند: نوعى خار است كه به زمين مى چسبد، هنگامى كه تر باشد قريش آن را شبرق مى ناميدند، و هنگامى كه خشك مى شد آن را ضريع مى گفتند، گياهى است سمى كه هيچ حيوان و چهارپايى به آن نزديك نمى شود.

خليل از علماى لغت مى گويد: ضريع: گياه سبز بدبويى است كه از دريا بيرون مى افتد.

ابن عباس گفته است: درختى است از آتش كه اگر در دنيا باشد زمين و هر چه را بر آن است مى سوزاند! ولى در حديثى از پيغمبر اكرم ص مى خوانيم: ضريع چيزى است كه در آتش دوزخ، شبيه خار، تلخ تر از صبر، و متعفن تر از مردار، و سوزنده تر از آتش، خداوند آن را ضريع نام نهاده است (الضريع شى ء يكون فى النار يشبه الشوك، اشد مرارة من الصبر، و انتن من الجيفة، و احر من النار، سماه اللَّه ضريعا). بعضى نيز گفته اند: ضريع طعامى است ذلت آفرين كه دوزخيان براى رهايى از آن به درگاه خدا تضرع مى كنند (فراموش نكنيم كه ماده ضرع به معنى ضعف و ذلت و خضوع است) اين تفسيرها با هم منافاتى ندارد و ممكن است در معنى اين واژه جمع باشد.

منبع: تفسير نمونه، ج 26، ص417