مَنيّ

مَنى : (بر وزن فلس) بمعنى تقدير و اندازه گيرى است «منى لك المانى» يعنى اندازه گير براى تو اندازه گيرى كرد. نطفه را از آن منىّ گويند كه با قدرت خداوندى اندازه گيرى شده است. (راغب) أَ لَمْ يَكُ نُطْفَةً مِنْ مَنِيٍ يُمْنى قيامة: 37: آيا آب كمى نبود از اندازه گرفته شده اى كه اندازه گرفته ميشود؟ وَ أَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى . مِنْ نُطْفَةٍ إِذا تُمْنى نجم: 46. و او آفريد دو جفت نر و ماده را از آب اندكى آنگاه كه تقدير و اندازه گيرى ميشود.

بنظر ميايد: «يُمْنى و تُمْنى » در دو آيه فوق اشاره بآن است كه دست تقدير پيوسته نطفه را در هر مرحله اندازه گيرى ميكند زيرا فعل مضارع دلالت بر استمرار دارد.

طبرسى در ذيل آيه دوم فرموده: منى به معنى تقدير است شاعر گويد:«حتّى تبيّن ما يمنى لك المانى»

تا بدانى اندازه گير چه چيز براى تو اندازه ميگيرد. مرگ را از آن منيّه گويند كه مقدّر و اندازه گيرى شده است.

بعضى آنرا ريخته شدن گفته اند از «امنى الدّماء: اراقها» يعنى خونها را ريخت آنوقت معنى چنين ميشود: از منىّ اى كه در رحم ريخته ميشود، به نظر میرسد که معنى اوّل بهتر است ولى در «أَ فَرَأَيْتُمْ ما تُمْنُونَ » (واقعه: 58) به معنى ريختن است يعنى: خبر دهيد از نطفه ايكه در رحم مى ريزيد.

منبع: قاموس قرآن، ج 6، ص: 295