غَطَفان

غطفان، از قبايل عرب عدنانى[1] و اهل نجد [2] و از دشمنان سرسخت پيامبر صلى الله عليه و آله بودند كه با آن حضرت از در جنگ درآمدند.[3] اين قبيله پس از رحلت پيامبر صلى الله عليه و آله مرتدّ شدند و به حالت كفر خود بازگشتند.[4] برخى مفسّران، مقصود از «إذ همّ قوم ...» در آيه 11 سوره مائده را قبيله غطفان دانسته اند كه قصد ترور پيامبر صلى الله عليه و آله را داشتند و خداوند اين توطئه را ناكام گذاشت. [5] نيز مفسّران شأن نزول آيات 9 و 10 سوره احزاب را كه بيانگر هجوم احزاب كفرپيشه به مدينه است، قريش، يهود و غطفان دانسته اند.[6]

همچنين مقصود از «و قال الّذين كفروا ...» آيه 11 سوره احقاف را قبايلى از عرب، از جمله غطفان دانسته اند كه معتقد بودند، اگر در اسلام خيرى بود ما هر آينه آن را مى پذيرفتيم.[7]

منبع: فرهنگ قرآن، ج21، ص420

[1]جمهرة انساب العرب، ص 481

[2]الجامع لاحكام القرآن، قرطبى، ج 7، جزء 14، ص 87

[3]السّيرة النّبويّه، ابن هشام، ج 3، ص 330؛ المغازى، ج 1، ص 193-/ 194

[4]تاريخ طبرى، ج 2، ص 262

[5]تفسير التحريروالتنوير، ج 4، جزء 6، ص 138؛ الدرالمنثور، ج 3، ص 37

[6]جامع البيان، ج 11، جزء 21، ص 153-/ 155؛ الكشاف، ج 3، ص 526

[7]الجامع لاحكام القرآن، قرطبى، ج 8، جزء 16، ص 126؛ مجمع البيان، ج 9-/ 10، ص 129