حِجر

حِجر، نام سرزمینی است که اصحاب حجر (قوم سرکش ثمود یعنی قوم حضرت صالح) در آن زندگی می کردند «وَ لَقَدْ كَذَّبَ أَصْحابُ الْحِجْرِ الْمُرْسَلِينَ»[1] !

در اينكه اين شهر در كجا واقع شده بود، بعضى از مفسران و مورخان چنين نگاشته اند كه شهرى بود در مسير كاروان مدينه و شام در يك منزلى«وادى القرى» و در جنوب «تيمه» و امروز تقريبا اثرى از آن نيست. مى گويند اين شهر در گذشته يكى از شهرهاى تجارى عربستان بوده، و تا آنجا اهميت داشته كه «بطلميوس» در نوشته هايش به عنوان يك شهر تجارى از آن نام برده است، و«پلين» جغرافى دان رومى از آن بنام «حجرى» ياد مى كند.

روایت شده كه در سال نهم هجرت كه پيامبر(ص) براى دفع سپاه روم به تبوك لشگر كشى كرد، سربازان اسلام مى خواستند در اين منزل توقفى كنند، پيامبر(ص) مانع آنها شد و فرمود: اينجا همان منطقه قوم ثمود است كه عذاب الهى بر آنها فرود آمد.[2]

نکته: حجر نام پانزدهمین سوره قرآن است، نام اين سوره از اصحاب حجر (قوم حضرت صالح) - که از آيه هشتادم در باره آنها سخن مى گويد- انتخاب شده است، زیرا كه در اين سوره پنج آيه در باره اصحاب حجر است، و تنها سوره اى است كه از قوم صالح به عنوان «اصحاب حجر» نام مى برد.

منابع:

تفسير نمونه، ج 11، ص: 123-125

الميزان في تفسير القرآن، ج 12، ص185

مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 6، ص528

[1] . اصحاب حجر، فرستادگان خدا را تكذيب كردند. (حجر/80).

[2] . اعلام القرآن خزائلى، ص292.