عبدالرحمن بن کعب

او یکی از بکایین بود؛ «بكائين» يعنى مردمى كه به علت نداشتن وسيله و هزينه و احساس محروميت از جنگ سخت مى گريستند. اينان هفت نفر بودند: 1- عبد الرحمن بن كعب 2- عتبة بن زيد 3- عمرو بن غنمة (هر سه از قبيله بنى النجار) 4- سالم بن عمير 5- هرم بن عبد اللّه 6- عمرو بن عوف 7- عبد اللّه بن معقل ( هر چهر نفر از قبيله مزينه). اينان نزد رسول خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلم) آمدند و عرض كردند: يا رسول اللّه براى ما وسيله و مركب و هزينه اى فراهم آور، زيرا ما فاقد آنها هستيم تا بتوانيم همراه تو- به مدد آن- در جنگ شركت جوئيم. آن حضرت فرمود: مركب و وسيله اى ندارم تا شما را بر آن سوار كرده و تجهيزات شما را فراهم آورم. که این آیه درباره آنان نازل شد: «وَ لا عَلَى الَّذِينَ إِذا ما أَتَوْكَ لِتَحْمِلَهُمْ قُلْتَ لا أَجِدُ ما أَحْمِلُكُمْ عَلَيْهِ تَوَلَّوْا وَ أَعْيُنُهُمْ تَفِيضُ مِنَ الدَّمْعِ حَزَناً أَلَّا يَجِدُوا ما يُنْفِقُونَ»[1] .

نکته؛ در برخی از منابع به جای عقبه بن زید، عتبه بن زید، و به جای عبد اللَّه بن عمرو بن عوف، عمرو بن عوف ذکر شده است؛ در اسباب النزول واحدی آمده که اینان هفت نفر بودند: عبد الرحمن بن كعب، عتبة بن زيد و عمرو بن غنمة (از قبيله بنى النجار). سالم بن عمير، هرم بن عبد اللّه، عمرو بن عوف و عبد اللّه بن معقل (از قبيله مزينه).

منابع:

اسباب النزول حجتی، ص249 ؛ با تصرف

مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 5، ص91

[1] . توبه/92.