حمزة بن عبدالمطلب
حمزة بن عبدالمطّلب بن هاشم، عمو و برادر رضاعى [1] و يار با وفاى پيامبراكرم صلى الله عليه و آله حماسه آفرين در صحنه هاى نبرد بدر و احُد، ملقّب به سيّدالشّهداء[2] و از شهداى احُد است.[3] برخى مفسّران نزول آيات 19 تا 22 حج (22) را درباره تعدادى از مبارزان غزوه بدر، از جمله حمزه دانسته اند.[4] مقصود از ايمان آورندگان در آيه 21 جاثيه (45)[5] و مراد از «نفس مطمئنّه» در آيه 27 فجر (89)[6] و منظور از «مَن قضى نحبه» در آيه 23 احزاب (33) شهداى احُد دانسته شده كه حمزه از جمله آنان است.[7] نيز آيه 169 آل عمران (3) درباره شهداى احُد از جمله حمزه نازل شده است.[8]
منبع: فرهنگ قرآن[9] ، ج 12، ص178
[1] . الطبقات، ج 1، ص 87 و ج 3، ص 5- 7؛ المعارف، ص 118 و 125؛ الاستيعاب، ج 1، ص 423؛ اسدالغابه، ج 2، ص 67
[2] . الاستيعاب، ج 1، ص 425؛ الاصابه، ج 2، ص 106
[3] . السّيرة النبويه، ابن هشام، ج 3، ص 69- 70؛ الطبقات، ج 2، ص 32
[4] . جامع البيان، ج 10، جزء 17، ص 172- 173؛ مجمع البيان، ج 7- 8، ص 123
[5] . الجامع لاحكام القرآن، قرطبى، ج 16، ص 110؛ البحرالمحيط، ج 9، ص 419
[6] . تفسير القرآن العظيم، ابن ابى حاتم، ج 10، ص 3430
[7] . مجمع البيان، ج 7- 8، ص 549
[8] . تفسير ابن ابى حاتم، ج 3، ص 812؛ مجمع البيان، ج 1- 2، ص 880
[9] . آيت الله هاشمى رفسنجانى و برخى از محققان مركز فرهنگ ومعارف قرآن، فرهنگ قرآن، 33جلد، موسسه بوستان كتاب - قم، چاپ: اول، 1384.