انار

انار از میوهای معروف و مفید است و در قرآن کریم سه مرتبه نام آن ذکر شده است.

انار درختچه اى از تيره مورديها است كه گاهى آن را تيره اى مستقل محسوب داشته و بنام انارها مى نامند. پوست آن خاكسترى و برگهايش بيضوى و گلهايش تا حدودى بزرگ و قرمز است.[1] انار از خانواده پونيكاسه است.[2]

انار ميوه اى است مشهور كه اقسام مختلف دارد و از لحاظ طبى شيرين و ترش و مخلوط آن اثرهاى مختلف دارد. تخم، پوست و پيه آن هر كدام جداگانه خواص مختلف دارند.[3]

بهترين نوع آن باغى شيرين بدون دانه است كه املسى مى نامند. انار شيرين داراى طعمى شيرين، رنگ سرخ و سبز و دانه اى سفيد و سرخ است. رنگ انار ميخوش سرخ و داراى طعمى خوشمزه است. پوست انار داراى طعمى بد مزه مايل به ترش و رنگ سفيد و سرخ است. در موارد استعمال انار دانه، معمولا تخم خشك شده انار ترش را استعمال مى كنند و داراى طعمى ترش و رنگى سفيد است.[4]

خواص انار:

در روايات متعدد از ائمه عليه السلام از خواص انار آمده است كه انار اصلاح كننده شكم، پاك كننده معده، دور كننده وسواس، باعث سريع باز شدن زبان كودك، زياد كننده نطفه مرد، هضم كننده غذا و دود چوب آن گريزاننده حشرات مى باشد. آب، دانه، چوب، پوست چوب و ريشه، پوست ميوه و رب آن مورد استفاده طبى دارد.

انار داراى مواد تانن، اسيد تانيك، نوعى منّ، تانى سيت و پليترين است.

روايت: «عن داود بن سليمان كلهم عن الرضا عن آبائه عليهم السلام قال: قال رسول الله صلى الله عليه و آله: كلوا الرمان فليست منه حبة تقع فى المعدة الا انارت القلب، و اخرجت الشيطان اربعين يوما و بهذه الأسانيد: عن على عليه السلام قال: كلوا الرمان بشحمه، فانه دباغ للمعدة». داود بن سليمان از امام رضا عليه السلام، از پدرانش از رسول خدا صلى الله عليه و آله كه فرمود: انار بخوريد، زيرا هيچ دانه اى از آن بر معده نمى افتد مگر اين كه دل را روشن مى كند و شيطان را چهل روز از بدن بيرون مى نمايد.[5]

حضرت على عليه السلام فرمود: انار را با پيه آن بخوريد كه معده را دباغى مى نمايد.[6]

قال ابو عبد الله عليه السلام: شيئان صالحان لم يدخلا جوفا قط فاسدا الا اصلحاه، و شيئان فاسدان لم يدخلا جوفا قط صالحا الا افسداه، فالصالحان الرمان و الماء الفاتر، و الفاسدان الجبن و القديد الغاب.

امام صادق عليه السلام فرمود: دو چيز است داخل شكم نمى شود مگر آن را فاسد نمايد و دو چيز آن را اصلاح مى كند. دو اصلاح كننده: انار و آب سرد و دو فاسد كننده: پنير و كباب خشك است.[7]

الخصال: عن ابى عبد الله عن آبائه عليه السلام قال: قال امير المؤمنين عليه السلام: كلو الرمان بشحمه فانه دباغ للمعده. و فى كل حبة من الرمان اذا استقرت فى المعدة حياة للقلب، و انارة للنفس، و تمرض وسواس الشيطان اربعين ليلة.

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: انار را با پيه آن بخوريد كه معده را دباغى مى كند و هر دانه اى از انار موقعى كه در معده مستقر گرديد، حيات قلب و روشنگر نفس است و وسواس شيطان را چهل روز مريض و ضعيف مى نمايد.[8]

الخصال: عن عبد العزيز بن المهتدى يرفعه الى أبى عبد الله عليه السلام قال: اربعة يعدلن الطباع: الرمان السورانى و البسر المطبوخ و البنفسج، و الهندباء.

و در روايتى ديگر امام صادق عليه السلام فرمود: چهار چيز است كه طبيعت را به حالت اعتدال در مى آورد: انار سورانى، خرماى پخته، بنفسج و كاسنى.[9]

و عن بعضهم رفعه قال: قال رسول الله صلى الله عليه و آله: من أكل رمّانة أنارت قلبه و رفعت عنه الوسوسة أربعين صباحا.

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هر كس انار بخورد قلبش را روشن مى گرداند و وسوسه را از دلش تا چهل روز بر مى دارد.[10]

و در روايت امام صادق عليه السلام ناشتا بودن را قيد كرده است و همچنين در روايت ابى الحسن اول عليه السلام و در روايت ابن سنان از امام صادق عليه السلام شيرين بودن انار قيد شده است.[11]

و منه بهذا الاسناد عن امير المؤمنين قال: اطعموا صبيانكم الرمّان، فانّه أسرع لألسنتهم.

اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود: به كودكان خود انار بخورانيد كه به سرعت زبان را باز مى نمايند.[12]

امام صادق عليه السلام فرمود: «اطعموا صبيانكم الرّمان، فانّه اسرع لشبابهم ». به فرزندانتان انار بخورانيد كه بر جوانى آنان سرعت مى دهد.[13]

امام صادق عليه السلام فرمود: «من اكل رمّانا فهو آمن فى نفسه الى ان يصبح». هر كس انار بخورد در جان خود تا صبح در امان است.[14]

امام رضا عليه السلام فرمود: «حطب الرّمان ينفى الهوام ». هيزم انار حشرات و حيوانات كوچك را دور مى نمايد.[15]

خراسانى «حضرت رضا» عليه السلام فرمود: «اكل الرّمان يزيد فى ماء الرجل و يحسن الولد». يعنى: خوردن انار نطفه مرد را زياد مى كند و فرزند را زيبا مى گرداند.[16]

رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: هيچ انارى نيست مگر اين كه در آن يك دانه از بهشت وجود

دارد و من دوست دارم حتى يك دانه از آن را ترك نكنم.[17]

در روايت كافى چنين است: هركس انار بخورد درد را از بدنش بيرون مى برد.

حارث بن مغيره گويد: به امام صادق عليه السلام شكايت كردم از سنگينى دل و هضم نشدن غذا در معده، فرمود: «انار شيرين را با پيه آن بخور كه معده را دباغى مى نمايد، هضم نشدن غذا را شفا مى بخشد و غذا را هضم مى نمايد و در اندرون انسان تسبيح مى گويد».

امام صادق عليه السلام فرمود: اگر در عراق بودم هر روز انار سورانى مى خوردم و در فرات زير آب مى رفتم.[18]

امام صادق عليه السلام هر شب جمعه انار مى خورد.[19]

منبع: دائرة المعارف بزرگ طب اسلامى، ج 1، صص251-255 ؛ با اندکی تصرف

[1] . فرهنگ معين، ج 1، ص 358.

[2] . مفردات پزشكى، دكتر آئينه چى، ص 35.

[3] . محيط اعظم، ج 1، ص 203.

[4] . المفردات، ص 54؛ مخزن المفردات، ص 96.

[5] . عيون الاخبار، ج 2، ص 35- 43؛ صحيفة الرضا، ص 34؛ مكارم الاخلاق، ص 195.

[6] . همان.

[7] . محاسن، ج 2، ص 463.

[8] . خصال، ص 636.

[9] . بحار، ج 66، ص 154، نقل از خصال ص 249.

[10] . محاسن، ج 2، ص 544.

[11] . كافى، ج 6 ص 354.

[12] . امالى طوسى، ج 1، ص 372.

[13] . بحار، ج 66 ص 164؛ محاسن، ج 2، ص 546.

[14] . بحار، ج 66 ص 164.

[15] . مكارم الاخلاق، ص 545.

[16] . محاسن، ج 2، ص 546.

[17] . طب الائمة، ص 134.

[18] . محاسن، ج 2، ص 540.

[19] . همان.