زبور

زبور: كتاب آسمانى داوود پيامبر(علیه السلام).

«زبور»، از نظر لغوى به معناى نوشته و كتاب است و در اصطلاح نام كتابى است كه بر حضرت داوود (ع) از پيامبران بنى اسرائيل نازل گشت. زبور به زبان عبرى است و سراسر، اندرز و دعا و مناجات با ايزد متعال و تجليل مقام ربوبى است و پس از تورات نزول يافته است (اعلام القرآن ، 346 و 347؛ معارف و معاريف ، 3/ 1113). بنابر روايات اسلامى، وجه تسميه اين كتاب آن است كه به صورت مجموعه اى مكتوب بر الواح فرود آمده است (بحار الانوار، 14/ 33). قرآن كريم سه بار از زبور ياد كرده و از برخى ويژگى هاى آن سخن گفته است. در آيات قرآنى تصريح شده است كه زبور، كتاب داوود (ع) است (نساء/ 163).

كتاب هاى آسمانى بر دو دسته اند؛ يكى آنها كه احكام تشريعى ويژه اى دارند و از آيينى نو سخن مى گويند و ديگر، كتاب هايى كه احكام جديدى در خود ندارند؛ بلكه بيش تر به موضوعات و مسائل اخلاقى مى پردازند. زبور از دسته دوم است (تفسير نمونه ، 4/ 214). گواه است بر اين حقيقت آنكه هم اينك، مزامير در ضمن عهد عتيق و پس از تورات جاى دارد و حالت مستقل ندارد (كتاب مقدّس ، 830).

قرآن در جايى ديگر فرموده است: «برخى از پيامبران را بر برخى ديگر برترى بخشيديم و به داوود، زبور را داديم.» (اسراء/ 55) از اين آيه بر مى آيد كه زبور از دلايل برترى داوود (ع) بر بسيارى از پيامبران است. از منابع تاريخى و دينى بر مى آيد كه داوود (ع) حكومت و كشورى عظيم داشته است؛ ولى خداوند، قدرت و هيبت و سلطنت داوود (ع) را دليل برترى او نمى داند؛ بلكه در اين باره از زبور ياد مى كند (تفسير نمونه، 12/ 161). در جايى ديگر از قرآن كريم آمده است: «در حقيقت، در زبور پس از تورات نوشتيم: زمين را بندگان صالح من به ارث مى بَرَند.» (انبياء/ 105) مضمون اين آيه در كتاب مقدّس، مزمور 37 به چشم مى آيد (كتاب مقدّس، 856). از اين حقيقت بر مى آيد كه بخش هايى از زبور هنوز در كتاب مقدّس وجود دارد و از تحريف دور مانده است (تفسير نمونه ، 13/ 520). يهوديان و مسيحيان خود معترف اند كه از 150 مزمور در عهد عتيق، تنها 71 يا 73 مزمور را مى توان به داوود (ع) نسبت داد و ديگر مزامير در ساليان ديگر افزوده شده اند (قاموس كتاب مقدّس ، 800- 796؛ تاريخ مختصر اديان بزرگ ، 279 و 280). مزامير از آغاز تا انجام به صورت شعر است و بخش بزرگ آن به دعا و پرستش مى پردازد. مزامير را نمى توان مجموعه اى مدوّن از آموزه هاى الهيّاتى دانست. الهيّات مزامير، بيش تر بر حالت اعتراف و مبتنى بر حمد و ثنا است نه نظام مند و استدلالى. از اين رو، نمى توان با خلاصه كردن اين الهيّات يا بيان آن به گونه عينى، تصويرى درست از آن به دست داد. وانگهى، هر گونه جمع بندى مزامير، مشكلاتى بيش تر مى آفريند.

مزامير، مجموعه اى بزرگ از قطعات مستقل و مختلفى است كه براى اهداف گوناگون و در قرون متمادى نوشته شده اند.

فراهم آوردن تلخيصى از مزامير نه تنها كامل نمى نمايد كه از پاره اى جهات تصنّعى نيز جلوه مى كند (دائرة المعارف كتاب مقدّس ، 196). اين همه، حكايت از آن دارد كه كتاب زبور فعلى را نمى توان يك كتاب شريعت و كاملًا آسمانى پنداشت.[1]

منبع: فرهنگ شيعه، صص275-276

[1] . جمعى از نويسندگان، فرهنگ شيعه، 1جلد، زمزم هدايت - قم، چاپ: دوم، 1386.