ثعلبه بن ودیعه

ثعلبة بن وديعه انصارى مسلمانى كه برخلاف فرمان پيامبر صلى الله عليه و آله به تبوك نرفت .

برخى وى را از زمره مسلمانانى دانسته اند كه بدون عذر در غزوه تبوك شركت نكردند. آورده اند كه او پس از آگاهى از نزول آيات در مذمّت مخالفان، از كار خود پشيمان شد و به همراه چند تن خود را به ستون هاى مسجدالنبى بستند و عهد كردند تا پذيرش توبه خويش از جانب خدا به همان حال بمانند. گويند: پيامبر صلى الله عليه و آله پس از بازگشت از تبوك و اطلاع از اقدام آن ها، از پذيرش توبه ايشان سر باز زد؛ امّا با نزول آيه «و ءاخَرونَ اعتَرَفوا بِذُنوبِهِم خَلَطوا عَمَلًا صلِحًا وءاخَرَ سَيّئًا عَسَى اللَّهُ ان يَتوبَ عَلَيهِم ...؛ و ديگرانى كه به گناهان خويش اعتراف كردند، كار نيك را با بد درآميختند؛ اميد است كه خدا توبه آن ها را بپذيرد ...» (توبه/ 9، 102)، پيامبر صلى الله عليه و آله به مسجد رفت و قبولى توبه ثعلبه و همراهانش را به آن ها مژده داد و بند از دست و پاى آن ها برگرفت.

پس از آن ثعلبه و همفكرانش اموال خود را به پيامبر صلى الله عليه و آله بخشيدند تا در راه خدا صدقه دهد و گفتند: اين همان اموالى است كه مانع شركت ما در جنگ شد؛ امّا آن حضرت ابتدا نپذيرفت و فرمود: در اين باره دستورى ندارم. در اين هنگام آيه «خُذ مِن امولِهِم صَدَقَةً تُطَهّرُهُم وتُزَكّيهِم بِها ...؛ از اموال آن ها صدقه اى بگير تا آن ها را پاك كنى و آن ها را با آن پاكيزه گردانى ...» (توبه/ 9، 103- 104) نازل شد و در پى آن پيامبر صلى الله عليه و آله يك سوم اموال ايشان را پذيرفت و بقيّه را به آن ها باز گرداند. از فرجام وى اطلاعى در دست نيست.

منبع: دائرة المعارف قرآن كريم، ج 9، ص: 288