بنی دئل

نام طایفه و قبیله ای از عرب است. آنان پیمانی را که در روز صلح حدیبیه با پیامبر(ص) بسته بودند نقض کردند و آیه «كَيْفَ يَكُونُ لِلْمُشْرِكِينَ عَهْدٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ عِنْدَ رَسُولِهِ إِلاَّ الَّذِينَ عاهَدْتُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ فَمَا اسْتَقامُوا لَكُمْ فَاسْتَقِيمُوا لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ»[1] درباره ناکثین پیمان از جمله بنو دئل نازل گشت.

طبرسی علیه الرحمه ذیل آیه می فرماید: «در اينكه اين دسته از مشركان چه كسانى بودند اختلاف است، از برخى چون ابن عباس نقل شده كه آنها قريش بودند، و از برخى چون قتاده و ابن زيد روايت شده كه آنها مردم مكه بودند كه رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله در صلح حديبيه با آنها پيمان بست ولى آنها پيمان شكنى كردند و قبيله بنى بكر را بر عليه خزاعة يارى كردند، و به همين جهت رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله پس از فتح مكه چهار ماه بدانها مهلت داد كه يكى از دو كار را انجام دهند: يا اسلام را بپذيرند و يا بهر جا كه خواهند بروند و آنها پيش از انقضاى چهار ماه اسلام را پذيرفتند. و دسته اى گفته اند: آنها از قبيله هاى: بكر بنى خزيمة و بنو مدلج و بنو ضمرة و بنو دئل بودند كه در روز صلح حديبية در پيمان قريش در آمدند تا روزى كه ميان رسول خدا صلى اللَّه عليه و آله و قريش تعيين شده بود، و كسى كه اين پيمان را نقض كرد قريش و بنو دئل بودند كه خدا دستور داده به پيمان خود با آن دسته از مشركان كه آن را نشكسته اند پايدار باشيد. و اين قول به صحت و درستى نزديكتر است زيرا اين آيات پس از پيمان شكنى قريش و فتح مكه نازل گشته است».

منابع:

جامع البيان في تفسير القرآن، ج 10، ص58

مجمع البيان في تفسير القرآن، ج 5، ص14

[1]توبه: آیه7