يقال: " بَلاَهُ يَبْلُوهُ ". إذا اختبره و امتحنه. و بَلاَهُ بالخير أو الشر يَبْلُوهُ بَلْواً، و أَبْلاَهُ - بالألف - و ابْتَلاَهُ بمعنى: امتحنه. و الاسم: الْبَلاَءُ مثل سلام. و الْبَلْوَى و الْبَلِيَّةُ مثله. و يقال الْبَلاَءُ على ثلاثة أوجه: نعمة، و اختبار، و مكروه.مجمع البحرين ، جلد1 ، صفحه60
[البَلاَء]: الاسم من بلاه يبلوه: إِذا اختبره.شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم ، جلد1 ، صفحه616
بَلِي: (بر وزن علم) كهنه شدن. گويند: «بَلِيَ الثوبُ بِلًى و بَلاَءً» يعنى لباس كهنه شد (مفردات اقرب - الموارد) امتحان را از آنجهت ابتلاء گويند كه گويا ممتحن، امتحان شده را از كثرت امتحان كهنه ميكند. بغم و اندوه از آن سبب بلاء گويند كه بدن را كهنه و فرسوده ميكند (مفردات). تكليف را بدان علت بلاء گويند كه بر بدن گران است (و آنرا فرسوده ميكند) و يا اينكه آن امتحان است (قاموس).قاموس قرآن ، جلد1 ، صفحه229
يقال: بَلِيَ الثوب بِلًى و بَلاَءً، أي: خلق و بَلَوْتُهُ: اختبرته كأني أخلقته من كثرة اختباري له، و سمّي الغم بَلاَءً من حيث إنه يبلي الجسم، و سمي التكليف بَلاَءً من أوجه: أحدها: أن التكاليف كلها مشاق على الأبدان، فصارت من هذا الوجه بلاء. و الثاني: أنّها اختبارات، و الثالث: أنّ اختبار اللّه تعالى للعباد تارة بالمسار ليشكروا، و تارة بالمضار ليصبروا، فصارت المحنة و المنحة جميعا بلاء.مفردات ألفاظ القرآن ، جلد1 ، صفحه145
مى‌گويند: بَلِيَ الثّوب بَلًى و بَلاَءً يعنى آن جامه و لباس كهنه شد، به كسى كه سفر كرده است مى‌گويند - بَلاَهُ سَفَرٌ - يعنى مسافرت او را خسته و فرسوده كرد. (يعنى أَبْلاَهُ السّفرُ). و بَلَوْتُهُ - او را آزمودم، مثل اينست كه از زيادى آزمايش خسته‌اش كردم..و لذا گفته مى‌شود - أَبْلَيْتُ فلانا - يعنى - اختبرته - او را آزمودم و با آزمايش به او آگاهى يافتم و گفته مى‌شود غم و اندوه نيز - بَلاَء - ناميده شده، ازآن‌جهت كه جسم را فرسايش مى‌دهد. تكليف هم از جهاتى به - بلاء - تعبير شده است: اوّل - اينكه تمام تكاليف به گونه‌اى براى تن و جسم سخت و مشكل است ازاين‌جهت نوعى - بلاء هستند. دوّم - اينكه تكليف، آزمونهائى است . سوّم - اينكه آزمون خداى تعالى از بندگان گاهى با مسرّت و سرورست تا سپاس گزارند و شكركننده و گاهى نيز با ضررها و زيان‌هاست تا پايدارى و صبر پيشه كنند پس محنت و منحت يعنى زحمت و رحمت، يا كوشش با رنج و كشش با بخشش، همگى آزمون و بلاء است.ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، جلد1 ، صفحه309
البَلاء: الاختبار، يكون بالخير و الشر.لسان العرب ، جلد14 ، صفحه84