واژه‌نامه


ریشه
مدخل
کلمه قرآنی
موردی یافت نشد
توصیف مدخل

نَادَيْتُهُ‌ مُنَادَاةً‌ من باب قاتل: دعوته.مجمع البحرين ، جلد1 ، صفحه412
نِدَاء: راغب گويد: نداء بلند شدن صدا و ظهور آنست و گاهى فقط‍‌ بصدا اطلاق ميشود. و اصل نداء از ندى بمعنى رطوبت است و صوت را از آن نداء گفته‌اند كه هر كس رطوبت دهانش بيشتر باشد كلامش نيكوتر است. طبرسى فرموده: «نَدَى الصَّوْتُ‌» يعنى صدا بسيار رفت «نَادَاهُ‌ نِدَاءً» يعنى او را با بلندترين صدايش خواند. در صحاح و اقرب آمده «نَادَاهُ‌: صاح به» يعنى باو صيحه زد. از اينها روشن ميشود كه نداء خواندن بصداى بلند است در قاموس و صحاح گفته: «النِّدَاءُ: الصوت» در مصباح و اقرب آمده: «النِّدَاءُ: الدّعاء» و در اقرب افزوده: «الصوت المجرّد» بنا بر اين قيد بلند بودن در آن معتبر نيست ولى تدبّر در آيات قرآن نشان ميدهد كه رفع الصوت در آن معتبر است و مطلق صدا نيست. گر چه در بعضى از آيات ميشود بمعنى مطلق دعا و خواندن باشد.قاموس قرآن ، جلد7 ، صفحه39
المناداة: ناداه مناداةً‌ و نِداءً.شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم ، جلد10 ، صفحه6546
اَلنِّدَاءُ: رفْعُ‌ الصَّوت و ظُهُورُهُ‌، و قد يقال ذلك للصَّوْت المجرَّد. و يقال للمركَّب الذي يُفْهَم منه المعنى ذلك. و أصل اَلنِّدَاء من اَلنَّدَى. أي: الرُّطُوبة، يقال: صوت نَدِيٌّ‌ رفيع، و استعارة النِّداء للصَّوْت من حيث إنّ‌ من يَكْثُرُ رطوبةُ‌ فَمِهِ‌ حَسُنَ‌ كلامُه، و لهذا يُوصَفُ‌ الفصيح بكثرة الرِّيق، و يقال: نَدًى و أَنْدَاءٌ و أَنْدِيَةٌ.مفردات ألفاظ القرآن ، جلد1 ، صفحه796
نِدَاء كردن يعنى آشكارا و بلند صدا كردن، و اين معنى در بانگ و صداى بدون معنى و مفهوم هم به‌كارمى‌رود. واژه - ندا - به صدائى كه معنى و مفهوم هم دارد و تركيبى از مفهوم و صداست گفته مى‌شود. اصل واژه - نداء - از - نَدَى - يا رطوبت گرفته شده، عبادت - صوت ندى و رفيع - درباره بانگ و صداى بلند براى اينست كه واژه - نداء - براى صدا بصورت استعاره به‌كارمى‌رود زيرا كسى كه رطوبت و بزاق دهانش زياد است و خشك نيست كلامش نيكوست و از اين روى فصيح و گشاده زبان يا خوش‌بيان و يا با عبارت - كثرة الريق - وصف مى‌شود يعنى آب دهانش زياد است پس - نَدًى و أَنْدَاء و أَنْدِيَة - در يك معنى است.ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، جلد3 ، صفحه303

آیات (1)
النازعاتإِذْ نَادَاهُ رَبُّهُ بِالْوَادِ الْمُقَدَّسِ طُوًى 16