أي احمل نفسك على الصلاة و مشاقها و إن نازعتك الطبيعة التي تركها طلبا للراحة فاقهرها، و اقصد الصلاة مبالغا في الصبر ليصير ذلك ملكة لك، و لذلك عدل عن الصبر إلى الاِصْطِبَار لأن الافتعال فيه زيادة معنى ليس في الثلاثي و هو القصد و التصرف.مجمع البحرين ، جلد3 ، صفحه359
اصطبر و صبر بمعنى. صبَر، يصبِر [ صبَر، يصبِر ]: الصَّبْر: حبس النفْس على ما تكره. يقال: صبر على كذا و صبر نفسه.شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم ، جلد6 ، صفحه3667
اصطبار: خويشتن را وادار كردن بصبر است.قاموس قرآن ، جلد4 ، صفحه106
يعنى با كوششت بردبارى را در عبادت خداى تحمّل كن.ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، جلد2 ، صفحه372
أي: تحمّل الصّبر بجهدك.مفردات ألفاظ القرآن ، جلد1 ، صفحه474
اَلصَّبْر: خويشتن‌دارى در سختى و تنگى. صَبَرْتُ الدّابّةَ: ستور را نگه داشتم و حبس كردم بدون علوفه و خوراك. صَبَرْتُ فلانا: او را جا گذاشتم و راه خروج نداشت. اَلصَّبْر: شكيبائى و خوددارى نفس بر آنچه را كه عقل و شرع حكم مى‌كند و آن را مى‌طلبد يا آنچه را كه عقل و شرع، خوددارى نفس از آن را اقتضاء مى‌كند، پس صبر و شكيبائى لفظ عامى است و چه‌بسا برحسب اختلاف مورد، اسامى مختلفى داشته باشد: 1 - اگر صبر و شكيبائى نفس براى مصيبتى باشد واژه - صبر به كار مى‌رود نه چيز ديگر و ضدّش جزع و بى‌تابى است. 2 - اگر صبر در جنگ و محاربه باشد، شجاعت و پايدارى ناميده مى‌شود كه ضدش ترس و جبن است. 3 - هرگاه صبر در كارى ملال‌آور و دل‌تنگ‌كننده باشد - ظرفيّت داشتن و دلدار بودن - ناميده مى‌شود كه ضدّش كم‌ظرفيّتى و ضجر و دلتنگى است. 4 - و زمانى كه صبر در خوددارى از كلام و سخن گفتن باشد كتمان ناميده مى‌شود و ضدّش فاش كردن سخن و ناآرامى است. خداى تعالى تمام معانى فوق را - صبر - ناميده است.ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، جلد2 ، صفحه371
اَلصَّبْرُ: الإمساك في ضيق، يقال: صَبَرْتُ الدّابّة: حبستها بلا علف، و صَبَرْتُ فلانا: خلفته خلفة لا خروج له منها، و اَلصَّبْرُ: حبس النّفس على ما يقتضيه العقل و الشرع، أو عمّا يقتضيان حبسها عنه، فَالصَّبْرُ لفظ عامّ، و ربّما خولف بين أسمائه بحسب اختلاف مواقعه، فإن كان حبس النّفس لمصيبة سمّي صبرا لا غير، و يُضَادُّهُ الجزع، و إن كان في محاربة سمّي شجاعة، و يضادّه الجبن، و إن كان في نائبة مضجرة سمّي رحب الصّدر، و يضادّه الضّجر، و إن كان في إمساك الكلام سمّي كتمانا، و يضادّه المذل، و قد سمّى اللّه تعالى كلّ ذلك صبرا.مفردات ألفاظ القرآن ، جلد1 ، صفحه474