[أَبَى] يأبى إِباءً: إِذا كره، و أصل«أَبَى»: أَبَيَ يَأْبَيُ، بالياء، فأبدلت ألفاً. و كذلك نحوه من معتل اللام مثل: رعى و سعى.شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم ، جلد1 ، صفحه159
إباء: امتناع. خوددارى. راغب آنرا امتناع شديد گفته و در قاموس بمعنى كراهت مطلق است ميشود گفت كه سخن راغب قريب بتحقيق است زيرا لازم است با امتناع فرق مختصرى داشته باشد.قاموس قرآن ، جلد1 ، صفحه20
گاهى سبب امتناع، بى اعتنائى است كه نوعى از خود پسندى است چنانكه در آيۀ «فَأَبىٰ أَكْثَرُ اَلنّٰاسِ إِلاّٰ كُفُوراً» اسراء: 89 بنظر ميرسد از صدر آيه كه در بارۀ معاد است روشن ميشود كه انكار و امتناع مردم در اثر بى اعتنائى است.قاموس قرآن ، جلد1 ، صفحه20
علت امتناع، عدم قدرت است چنانكه از كريمۀ «عَرَضْنَا اَلْأَمٰانَةَ عَلَى اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضِ وَ اَلْجِبٰالِ فَأَبَيْنَ أَنْ يَحْمِلْنَهٰا وَ أَشْفَقْنَ مِنْهٰا» احزاب: 72 استفاده ميشود.قاموس قرآن ، جلد1 ، صفحه20
علت إِبَاءِ و امتناع گاهى خودپسندى و تكبر است نظير «إِلاّٰ إِبْلِيسَ أَبىٰ وَ اِسْتَكْبَرَ» بقره: 34 علت امتناع ابليس لعين همان خود پسندى و استكبار بود.قاموس قرآن ، جلد1 ، صفحه20
الإِبَاء يعنى خوددارى كردن و به شدّت بازپس ايستادن، هر ابائى بمعنى امتناع است امّا هر امتناعى إباء نيست.ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، جلد1 ، صفحه142
اَلْإِبَاءُ: شدة الامتناع، فكل إِبَاءٍ امتناع و ليس كل امتناع إباء.مفردات ألفاظ القرآن ، جلد1 ، صفحه58