شكر: ثنا گوئى در مقابل نعمت. در مجمع فرموده: شكر اعتراف بنعمت است توأم با نوعى تعظيم. رمّانى گفته: شكر اظهار نعمت است. راغب گويد: شكر ياد آوردى نعمت و اظهار آنست. . . ضد آن كفر بمعنى نسيان و پوشاندن نعمت است. . . شكر بر سه نوع است: شكر قلب و آن ياد آورى نعمت است. شكر زبان و آن ثنا گوئى در مقابل نعمت است. شكر ساير جوارح و آن مكافات نعمت بقدر قدرت است. شكر فقط در مقابل نعمت و بذل است.قاموس قرآن ، جلد4 ، صفحه62
شَكَرَ الشكر و الشكور: الثناء على اللّٰه تعالى، و على كل مَنْ أولى معروفاً يقال: شكره و شكر له، و باللام أفصح.شمس العلوم و دواء کلام العرب من الکلوم ، جلد6 ، صفحه3525
شَكَرْتُ اللَّهَ: اعترفت بنعمته و فعلت ما يجب من فعل الطاعة و ترك المعصية، و يتعدى في الأكثر باللام فيقال شَكَرْتُ لَهُ شُكْراً، و ربما تعدى بنفسه فيقال شَكَرْتُهُ، و أنكره الأصمعي في السعة.مجمع البحرين ، جلد3 ، صفحه354
اَلشُّكْر: به ياد آوردن و تصوّر نعمت و اظهار آن نعمت است. گفته شده - شُكْر - مقلوب از - كشر - است يعنى كشف و آشكار نمودن، نقطۀ مقابل شكر، كفر يعنى فراموشى نعمت و پوشيده داشتن آن است. دابّة شَكُورٌ: ستورى است كه از فربهى به خوردن علف كم بسنده مى‌كند و صاحبش او را دوست دارد، گفته شده اصلش از عبارت - عين شَكْرَى يعنى چشم پر، گرفته شده، پس‌واژه - شكر - بر اين اساس، پر بودن خاطر از ياد نعمت‌دهنده است، شكر سه گونه است: 1 - شكر قلبى و آن تصوّر نعمت است. 2 - شكر زبانى يعنى ثنا و ستايش بر نعمت‌دهنده. 3 - شكر ساير اعضاء بدن يعنى پاداش نعمت دادن به اندازه استحقاق و شايستگى‌اش.ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، جلد2 ، صفحه343
اَلشُّكْرُ: تصوّر النّعمة و إظهارها، قيل: و هو مقلوب عن الكشر، أي: الكشف، و يضادّه اَلْكُفْرُ، و هو: نسيان النّعمة و سترها، و دابّة شكور: مظهرة بسمنها إسداء صاحبها إليها، و قيل: أصله من عين شَكْرَى، أي: ممتلئة، فَالشُّكْرُ على هذا هو الامتلاء من ذكر المنعم عليه. و اَلشُّكْرُ ثلاثة أضرب: شُكْرُ القلب، و هو تصوّر النّعمة. و شُكْرُ اللّسان، و هو الثّناء على المنعم. و شُكْرُ سائر الجوارح، و هو مكافأة النّعمة بقدر استحقاقه.مفردات ألفاظ القرآن ، جلد1 ، صفحه461