یثرب

«يثرب» نام قديمى مدينه است، پيش از آنكه پيامبر (ص) به آنجا هجرت كند، بعد از آن كم كم نام مدينة الرسول (شهر پيغمبر) بر آن گذارده شد كه مخفف آن همان «مدينه» بود. اين شهر نامهاى متعددى دارد، سيد مرتضى (رحمة اللَّه عليه) علاوه بر اين دو نام (يثرب و مدينه) يازده نام ديگر براى اين شهر ذكر كرده از جمله طيبه و طابه و سكينه و محبوبه و مرحومه و قاصمه است (بعضى يثرب را نام زمين اين شهر مى نامند). در پاره اى از روايات آمده است كه پيامبر (ص) فرمود: «اين شهر را يثرب نناميد». شايد به اين جهت كه يثرب در اصل از ماده ثرب (بر وزن حرب) به معنى ملامت كردن است، و پيامبر (ص) چنين نامى را براى اين شهر پر بركت نمى پسنديد.

اهل یثرب، کسانی بودند که به پیامبر و مسلمانان (پس از هجرت از مکه) مکان و مأوی دادند و از آنان استقبال کردند. به مسلمانان یثربی انصار گفته می شد در مقابل مهاجرین. در قرآن کریم نیز همین دو تعبیر بکار برده شده است «وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرِينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي تَحْتَهَا الْأَنْهارُ خالِدِينَ فِيها أَبَداً ذلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ »[1]

البته برخی از یثربیان نیز اعتقادی به نبوت پیامبر(ص) نداشتند و داستان منافقین که در سوره های مختلف قرآن کریم از جمله سوره توبه و منافقون بیان شده است بیانگر شدت مخالفت آنان با پیامبر(ص) و اسلام و مسلمانان است. در کنار آنان یثربیان یهودی نیز قرار داشتند که با اسلام سرستیز و مخالفت و خیانت داشتند.

منبع: تفسير نمونه، ج 17، ص229 ؛ با تصرف

[1]توبه: آیه100