طعمه بن ابیرق

طعمه بن ابیرق، نام یکی از منافقین است. گفته شده که آیه «وَ السَّارِقُ وَ السَّارِقَةُ فَاقْطَعُوا أَيْدِيَهُما ...»[1] درباره طعمه بن ابیرق نازل شده که زرهی را دزدیده بود. (این نقل از کلبی است.)

جمعی از مفسرین ذیل آیه 105 تا 116 سوره نساء می گویند: این آیات تماما در باره یک واقعیت نازل شده است. مردی از انصار به نام طعمة بن ابيرق (از بنى ظفر بن حارث) از همسايه خويش قتادة بن نعمان زرهى دزديد و زره در كيسه آرد بود و آرد از سوراخ كيسه تا در خانه طعمه ريخته شده بود و او زره را نزد يك يهودى به نام زيدين سمين پنهان ساخت. زره را در خانه طعمه جستند و نيافتند و قسم خورد كه آن را نبرده و خبر ندارد. صاحب زره گفت: به خدا شبانه آمده و برده و رد آن را تا در خانه اش يافته ايم اما طعمه چون سوگند خورد رهايش كردند. دنباله اثر آرد را تا خانه يهودى تعقيب كردند و او را گرفتند. او گفت زره را طعمة بن ابيرق به من داده است و چند يهودى نيز گواه آورد. بنى ظفر- طايفه طعمه- گفتند قضيه را نزد پيغمبر (ص) ببريم و از او بخواهيم كه از خويشاوند ما طرفدارى كند و اگر نكند طعمة بى آبرو و ساقط مى شود و يهودى تبرئه مى گردد، و رسول اللّه (ص) قصد كرد كه همين كار را بكند و دلش با ايشان بود و مى خواست يهودى را مجازات نمايد كه آيه «إِنَّا أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِما أَراكَ اللَّهُ وَ لا تَكُنْ لِلْخائِنِينَ خَصِيماً» [2] در منع حمايت از خائن نازل گرديد.

و همچنین گفته شده آیه «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللَّهَ وَ لا تُطِعِ الْكافِرِينَ وَ الْمُنافِقِينَ إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيماً حَكِيماً»[3] درباره سه نفر نازل شده است (عبد اللّه بن أبيّ و عبد اللّه بن سعد بن أبي سرح و طعمة بن أبيرق)، و از آن سه به منافقین تعبیر شده است.

منابع:

إرشاد الأذهان إلى تفسير القرآن، ص423

أسباب نزول القرآن (واحدي)، ص197

ترجمه اسباب نزول، ص96

[1]مائده آیه38

[2]نساء: آیه105

[3]احزاب: آیه1