كعب بن مالك

كعب بن مالك بن عمرو بن قين خزرجى انصارى از صحابه مشهور پيامبر و از شاعران نامدارى بود كه شعر خود را در دفاع از پيامبر (صلى الله عليه و آله) به كار برد. وى در غزوه تبوك از جمله متخلّفان اين غزوه است كه بعداً توبه كرد و توبه او مقبول خداوند واقع شد.[1] مفسّران، شأن نزول آيه « وَ عَلَى الثَّلاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّى إِذا ضاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ بِما رَحُبَتْ وَ ضاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَ ظَنُّوا أَنْ لا مَلْجَأَ مِنَ اللَّهِ إِلاَّ إِلَيْهِ ثُمَّ تابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ »[2] را درباره تخلّف وى و مراره و هلال از غزوه تبوك و پذيرش توبه آنان از سوى خداوند دانسته اند.[3] نيز شأن نزول آيه 227 سوره شعراء را شاعران مؤمن، از جمله وى دانسته اند كه با شعر خويش به مقابله با شاعران جاهليّت مى پرداخت.[4]

منبع: فرهنگ قرآن، ج24، ص139

[1]اسدالغابه، ج 4، ص 461؛ الاصابه، ج 5، ص 456-/ 457

[2]توبه: آیه118

[3]جامع البيان، ج 7، جزء 11، ص 77؛ مجمع البيان، ج 5-/ 6، ص 120

[4]جامع البيان، ج 11، جزء 19، ص 159؛ الكشّاف، ج 3، ص 345