ترسا

ترسا را در فرهنگ قرآن «رهبان» گویند؛ رهبانيّت از مادّه «رهب» به معناى ترسى است كه توأم با اضطراب و پرهيز باشد،[1] عبادت مخصوص ترسايان و نصارا كه معناى ترس و خوف از آن ظاهر بوده، با عزلت و گوشه گيرى از جامعه و زندگى فردى در كوهها و صومعه ها همراه بوده است. آنها در ديْرها پناه مى گرفتند و زنان را ترك مى كردند.[2]

تواريخ موجود مسيحيّت نشان مى دهد كه رهبانيّت به صورت فعلى در قرون اوّل مسيحيّت وجود نداشته و پيدايش آن را بعد از قرن سوم ميلادى هنگام ظهور امپراطورى رومى به نام «ديسيوس» و مبارزه شديد او با پيروان مسيح مى دانند، آنها بر اثر شكست از اين امپراطور به كوهها و بيابانها پناه بردند.[3] اين مطلب به صورت دقيق در روايتى از پيامبر گرامى اسلام صلى الله عليه و آله نقل شده كه روزى آن حضرت به «ابن مسعود» فرمود: «مى دانى رهبانيّت از كجا پيدا شد»؟ عرض كرد: خدا و پيامبرش آگاه ترند، فرمود: بعد از عيسى عليه السلام جمعى از جبّاران ظهور كردند و مؤمنان سه مرتبه با آنها پيكار نموده و شكست خوردند لذا به بيابانها متوارى شدند و به انتظار ظهور پيامبر موعود عيسى عليه السلام در غارهاى كوهها به عبادت مشغول گشتند.[4]

منبع: فرهنگ قرآن[5] ، ج 15، ص208

[1] . مفردات، ص 366،« رهب»

[2] . مجمع البيان، ج 9-/ 10، ص 365؛ مجمع البحرين، ج 1، ص 230،« رهب»

[3] . دائرةالمعارف قرن بيستم، ج 4، ص 297، مادّه« رهب»

[4] . مجمع البيان، ج 9-/ 10، ص 366

[5] . آيت الله هاشمى رفسنجانى و برخى از محققان مركز فرهنگ ومعارف قرآن، فرهنگ قرآن، 33جلد، موسسه بوستان كتاب - قم، چاپ: اول، 1384.