ده روز از ذی الحجه

دهه اول ذی الحجه الحرام که روزهای انجام حج ابراهیمی است.

در آیه 142 سوره مبارکه اعراف، خداوند متعال اشاره می کند که ما سی شبانه روز برای مناجات موسای کلیم (سلام الله علیه) مدت قرار دادیم و ده شب هم بعدا به آن افزوده شد و جمعا چهل شبانه روز مقرر گردید. به فرمایش برخی مفسران آن ده روز اضافه، دهه اول ذیحجه بوده است.

این دهه اضافه، وسیله سنجش صبر یاران موسی علیه السلام نیز بود و ظاهرا در همین موقع بود که سامری گوساله پرستی را با تزویر خاصی بین بنی اسرائیل جاانداخت و عده زیادی را گمراه کرد.[1]

ذیل آیه «لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ وَ يَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ فِي أَيَّامٍ مَعْلُوماتٍ عَلى ما رَزَقَهُمْ مِنْ بَهِيمَةِ الْأَنْعامِ فَكُلُوا مِنْها وَ أَطْعِمُوا الْبائِسَ الْفَقِيرَ» [2] گفته شده مراد از «أَيَّامٍ مَعْلُوماتٍ» نیز، ده روز اول ذی الحجه است.

در تفسیر نمونه آمده است «....در آيات فوق خداوند دستور مى دهد در«ايام معلومات» ياد او كنيد، و در آيه 203 سوره بقره همين امر به صورت ديگرى آمده است: «وَ اذْكُرُوا اللَّهَ فِي أَيَّامٍ مَعْدُوداتٍ» [3] در اينكه ايام معلومات چيست؟ و آيا با ايام معدودات كه در سوره بقره آمده يكى است يا متفاوت مى باشد؟ ميان مفسران گفتگو است و روايات نيز در اين زمينه متفاوت است:گروهى از مفسران، طبق بعضى از روايات اسلامى، معتقدند كه منظور از ايام معلومات ده روز آغاز ذيحجه است، و ايام معدودات، ايام التشريق يعنى روزهاى يازدهم و دوازدهم و سيزدهم ذيحجه مى باشد، روزهايى كه نورانى و روشنى بخش همه دلها است.

در حالى كه گروهى ديگر، طبق بعضى ديگر از روايات، گفته اند: هر دو اشاره به ايام التشريق است، و ايام تشريق را گاهى همان سه روز گرفته اند و گاهى روز دهم يعنى عيد قربان را نيز بر آن افزوده اند.

جمله « فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ» (كسى كه در دو روز مراسم ذكر خدا را بجا آورد گناهى بر او نيست) كه در سوره بقره آمده نشان مى دهد كه ايام تشريق بيش از سه روز نيست، زيرا تعجيل در آن، سبب مى شود كه يك روز از آن كاسته و تبديل به دو روز گردد.

ولى با توجه به اينكه در آيات مورد بحث، بعد از ذكر ايام معلومات مساله قربانى آمده و مى دانيم قربانى معمولا در روز دهم انجام مى گيرد اين موضوع تاييد مى شود كه ايام معلومات ده روز آغاز ذى الحجه است كه به روز دهم، روز قربانى ختم مى گردد...»[4]

منابع:

أحكام القرآن، ج 1، ص142

تفسير نمونه، ج 14، ص74

[1] . برای مطالعه بیشتر رجوع کنید به آیات 85-97 سوره مبارکه طه.

[2] . حج: آیه28.

[3] . خدا را در ايام معدودى ياد كنيد. (بقره: آیه203).

[4] . تفسیر نمونه، ج14، ص74.