شریح کندی

حطم بن هند، شريح بن شرحبيل بن ضبيعه كندى [1] از تيره بنى ربيعه [2] و از كشته شدگان جنگهاى رده است.[3] مفسران، آيه 2 مائده را درباره حطم دانسته اند. ابن عباس گويد اين آيه درباره شريح بن ضبيع كندى ملقب به خطيم نازل شد كه از يمامه نزد پيغمبر (ص) به مدينه آمد. همراهان در خارج مدينه گذاشت و خود به تنهايى وارد بر پيغمبر (ص) شد و گفت: مردم را به چه چيز دعوت مى كنى؟ فرمود: به شهادت لا اله الا الله، و اينكه نماز بر پا كنند و زكات بدهند. خطيم گفت نيك است ليكن مشاورانى دارم كه بى نظر آنان به كارى مصمم نمى شوم، و شايد مسلمان شوم و ايشان را نيز همراه بياورم. پيغمبر (ص) پيشتر به اصحاب فرموده بود مردى كه با زبان شيطان سخن مى گويد بر شما وارد خواهد شد؛ و چون برفت پيغمبر (ص) فرمود: با چهره كافر وارد شد و با هيأتى مكار بيرون رفت، اين مرد مسلمان نمى شود. خطيم در بازگشت به گله مدينه برخورد و آن را راند و با خود برد. و هر چه جستند نيافتندش.

وقتى سال بعد به مكه رفتند صداى لبيك گفتن حجاج يمامه به پيغمبر (ص) رسيد، فرمود: خطيم و يارانش هستند، و يك قربانى از گله مدينه آورده بودند. مسلمانان خواستند بگيرندش، آيه آمد كه حرمت شعائر به نام خدا را رعايت كنيد و لو از غير مسلمان باشد. زيد بن اسلم گويد: موقعى كه پيغمبر (ص) و اصحابش در حديبيه بودند و مشركان از رفتن به مكه مانع شان شدند، اين بر اصحاب گران آمد و در آن حال جمعى از مشركين به قصد عمره مى رفتند بر ايشان گذشتند. مسلمين گفتند: همچنان كه همكيشان اينان بر ما راه بستند، ما نيز راه اينان را مى گيريم. آيه مورد بحث آمد.

منابع:

اسباب النزول واحدى (ترجمه ذكاوتى)، ص 100

فرهنگ قرآن، ج 10، ص 624

[1]المحبر، ص 463؛ جامع البيان، ج 4، جزء 6، ص 78-/ 79

[2]مجمع البيان، ج 3-/ 4، ص 236-/ 237.

[3]تاريخ طبرى، ج 2، ص 288.