عمر بن خطّاب
عمر بن خطّاب بن نفيل بن عبدالعزّى از قريش و تيره بنى عَدىّ بن كعب [1] بود. در دوران او فتوحات بسيارى از جمله شام، عراق و مصر اتّفاق افتاد.[2] برخى مفسّران، آيه 155 آل عمران (3) را به نقل از خود عُمر، درباره فرار وى از غزوه احُد دانسته اند كه بر اثر برخى وسوسه هاى شيطانى ميدان رزم را خالى كرد.[3] نيز آيه 2 حجرات (49) هنگامى نازل شد كه بين عمر و ابوبكر مشاجرات سختى در محضر رسول خدا صلى الله عليه و آله اتّفاق افتاد و با نزول آيه، آنان از اين عمل نهى شده، حتّى تهديد به حبط و تباهى اعمال شدند.[4] همچنين گفته شده آيه 91 مائده (5) در پى سؤال عمر از رسول خدا صلى الله عليه و آله درباره خمر نازل شده كه خمر و قمار را پليد دانسته، مؤمنان را از آن برحذر داشته است.[5]
منبع: فرهنگ قرآن[6] ، ج 21، ص223
[1] . جمهرة انساب العرب، ص 151؛ اسدالغابه، ج 4، ص 138 و 144
[2] . الاستيعاب، ج 3، ص 236
[3] . جامع البيان، ج 3، جزء 4، ص 193؛ روح المعانى، ج 3، جزء 4، ص 155
[4] . جامع البيان، ج 13، جزء 26، ص 155
[5] . همان، ج 5، جزء 7، ص 44
[6] . آيت الله هاشمى رفسنجانى و برخى از محققان مركز فرهنگ ومعارف قرآن، فرهنگ قرآن، 33جلد، موسسه بوستان كتاب - قم، چاپ: اول، 1384.