بنی ضبه
از آنجا که بنی ضبه در طول تاریخ سیاسی اسلام دارای تاثیرات فراوانی است به طوریکه از این قبیله در جنگ جمل 800 نفر کشته شدند و همچنین وقتی عایشه به بصره رسید در منزل اینان سکنی گزید و همچنین منطقه ای در بصره نیز به نام همینان می‌باشد اما کتاب و رساله ای که تاریخ و رجال این قبیله را به طور شایسته بیان کند وجود ندارد و تنها کتابی که از آن بواسطه‌ی دار قطنی با خبر می‌شویم همین کتاب است که متاسفانه هیچ یک از فهرست نویسان بدان اشاره‌ای نکرده‌اند.
ضبهّ، نام روستایی از حجاز است که در راه شام در ساحل دریا قرار گرفته است. در کنار آن، روستای حضرت یعقوب علیه السلام به نام «بدا» قرار دارد. بنی ضبهّ قبیله ای است که در جنگ جمل به پشتیبانی از دشمنان علی علیه السلام برخاستند و بیشتر اشعار و رجزهایی که در جنگ جمل خوانده شد، متعلق به قبیله ضبّه و ازد بود؛ آنان در آن جنگ، گرداگرد شتر عایشه را گرفتند و از او حمایت کردند.
بنی ضبه در شأن نزول:
در كافى به سند خود از ابى صالح از امام صادق علیه السلام روايت كرده كه فرموده: عده اى از قبيله بنى ضبه در حالى كه همه بيمار بودند به حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله رسيدند، حضرت به ايشان دستور داد چند روزى نزد آن جناب بمانند تا بيماريشان بر طرف شده و بهبود يابند، آن گاه ايشان را به جنگ خواهد فرستاد، اين عده مى گويند: از مدينه خارج شديم، رسول خدا صلی الله علیه و آله ما را مامور كرد تا در بيابان مدينه نزد شتران صدقه برويم و از شير آنها بخوريم و بول آنها را بنوشيم و ما چنين كرديم تا همه بهبودى يافتيم و كاملا نيرومند شديم، امام علیه السلام اضافه كردند كه اين عده همين كه نيرومند شدند، سه نفر از چوپانهاى رسول خدا صلی الله علیه و آله را به قتل رساندند، رسول خدا صلی الله علیه و آله على علیه السلام را براى دستگيرى و سركوبى آنان روانه كرد، حضرت على آنان را در يك وادى پيدا كرد كه به حال سرگردانى افتاده بودند، چون آن بيابان نزديكى هاى يمن بود و آنان نمى توانستند از آن وادى خارج شوند، پس على علیه السلام اسيرشان كرده به نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله آورد، و آيه شريفه:" إِنَّما جَزاءُ الَّذِينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ فِي الْأَرْضِ فَساداً أَنْ يُقَتَّلُوا أَوْ يُصَلَّبُوا أَوْ تُقَطَّعَ أَيْدِيهِمْ وَ أَرْجُلُهُمْ مِنْ خِلافٍ" در اين مورد نازل شد.
منابع:
غیبت نعمانی، ص 299؛ بحارالانوار، ج 52، ص 363
شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج 9، ص 320
ترجمه تفسير الميزان، ج 5، ص: 541