أم الفضل لبابة بنت حارث
أم الفضل زوجه عباس بن عبد المطلب، اسمش لبابة بنت الحارث الهلالية است قبل از هجرت و بنابر نقلی بعد از هجرت اسلام آورده و در خلافت عثمان قبل همسرش عباس از دنیا رفته است.
أم الفضل در شأن نزول:
عباس در جنگ بدر موقعى كه اسير گرديد بيست اوقيه طلا (- يكصد و پنجاه مثقال) همراه داشت كه براى خرج اطعام مشركان آورده بود، زيرا يكى از ده تنى بود كه متعهد خرج لشكر شده بودند اما نوبتش نرسيده اسير شد و طلايش را ضبط كردند و به دست پيغمبر صلی الله علیه و آله رسيد. عباس گويد از رسول اللّه صلی الله علیه و آله تقاضا كردم آن بيست اوقيه را جان بهاى من محسوب دارد. فرمود: مالى كه براى جنگيدن با ما آورده اى به عنوان فديه پذيرفته نمى شود؛ و جان بهاى برادر زاده ام عقيل را نيز به مبلغ بيست اوقيه نقره بر عهده من گذاشت. عباس گويد: عرض كردم: به خدا مرا به حالتى انداختى كه تا آخر عمر از مردم گدايى كنم. فرمود: پس آن زر چيست كه هنگام آمدن به ام الفضل سپردى و گفتى اگر حادثه اى پيش آمد از آن تو و عبد اللّه و فضل و قثم باشد؟ عباس گويد پرسيدم: از كجا مطلع شدى؟ فرمود: خدا به من خبر داد. گفتم:گواهى مى دهم كه تو راستگويى، زيرا هيچ كس جز خدا آگاه نبود كه من زر به ام الفضل دادم. و شهادتين بر زبان راندم. عباس سپس افزود خدا در عوض آن زر [بعدها] اموال بسيار به من عطا فرمود و به جاى بيست اوقيه بيست غلام را مالك شدم كه هر كدام با مبلغ هنگفتى براى من تجارت مى كنند؛ به علاوه اميد مغفرت از پروردگار نيز دارم.
منبع:
اسباب النزول واحدى (ترجمه ذكاوتى)، ص: 127
الهداية إلى بلوغ النهاية، ج 4، ص: 2888