أبواليَسَر بن عمرو

أبواليَسَرسَلَمى: كَعب بن‌عمروبن عَبّاد يا كعب بن‌عمروبن مالك بن عمروبن عَبّاد؛

أبواليَسَر از تيره بنى سَلمه بود و چون بنى سلمه تيره اى از بنى عَدىّ است، واقدى او را از بنى عدىّ مى داند. او از انصار است و در دومين بيعت عقبه با پيامبر صلى الله عليه و آله بيعت كرد و در 20 سالگى در غزوه بدر حضور يافت و با اين كه چندان نيرومند نبود، عباس بن عبدالمطّلب را به اسارت گرفت. بر اساس روايتى وقتى پيامبر درباره اسارت عباس بن عبدالمطلّب از او پرسيد، گفت: اى رسول خدا! مردى مرا كمك كرد كه پيش از اين، او را نديده بودم و قيافه او چنين و چنان بود. حضرت فرمود: فرشته اى كريم تو را يارى داده است. أبواليَسَر در همين غزوه، پرچم مشركان را از ابى عَزيزبن عُمَير ستاند. وى در غزوه احُد، خندق و ديگر جنگ ها حضور داشت و در جنگ خيبر به دستور پيامبر صلى الله عليه و آله دو گوسفند به غنيمت گرفت تا سپاهيان از آن تغذيه كنند. از آن پس تا جنگ صفين كه در كنار على عليه السلام قرار داشت، اطلاعى از وى در دست نيست. نام وى در ميان شهود پيمان نامه حكميت از اصحاب امام على عليه السلام آمده است. او واپسين فرد از بازماندگان جنگ بدر بود و در مدينه به سال 55 هجرى درگذشت.

أبواليَسَر در شأن نزول:

1. گفته اند: أبواليَسَر در سال صلح حديبيه، مُحرِم به احرام عمره بود و گورخرى را با نيزه شكار كرد. به او تذكّر دادند و حكم آن را از رسول خدا صلى الله عليه و آله پرسيد كه آيه 95 مائده/ 5 نازل شد و شكار در حال احرام را ممنوع كرد: «لاتَقتُلُوا الصَّيدَ و انتُم حُرُم».

2. در روايتى از ابن عباس آمده است كه أبواليَسَر هنگام فروش خرما، با زن غريبه اى مواجه و مرتكب گناهى شد؛ سپس پشيمان شده، با دو تن از صحابه در ميان گذاشت. آنان وى را به استغفار و كتمان توصيه كردند؛ امّا نپذيرفت و قضيه را به آگاهى پيامبر رساند. پيامبر وى را توبيخ كرد و اين آيه نازل شد: «واقِمِ الصَّلوةَ طَرَفَىِ النَّهارِ وزُلَفًا مِنَ الَّيلِ انَّ الحَسَنتِ يُذهِبنَ السَّيّاتِ ذلِكَ ذِكرى لِلذّاكِرين: و در دو طرف روز و نخستين ساعات شب، نماز را به پادار؛ زيرا خوبى ها، بدى ها را از بين مى برد. اين براى پندگيرندگان، پندى است»(هود/ 11، 114). و در نقل ديگرى كه طبرى از خود وى روايت كرده، آمده است كه رسول خدا پس از شنيدن سخن وى، لحظه اى خاموش ماند تا جبرئيل نازل شد. آن گاه پيامبر صلى الله عليه و آله آيه پيشين را بر او خواند. شخصى پرسيد: آيا اين آيه ويژه او است يا براى همه مردم؟ پيامبر فرمود: براى همه مردم است. ميبدى ذيل روايت را به گونه ديگرى نقل كرده و آورده است كه رسول خدا پس از آگاهى از امر وى براى نماز عصر حاضر شد و پس از نماز، جبرئيل اين آيه را نازل كرد. پيامبر از أبواليَسَر پرسيد: آيا در اين نماز با ما بودى؟ پاسخ داد: آرى. فرمود: اين نماز، كفّاره آن گناهت بود.

منبع: دائرة المعارف قرآن كريم، ج 2، ص: 64