هاویل

«هاویل» نام یکی از اقوامی است که ذوالقرنین با آنها روبرو شد، در تفسیر روض الجنان و روح البیان ابوالفتوح رازی چنین آمده: «وهب بن منبّه گفت: ذو القرنين مردى بود از روم پسر عجوزى، و او را فرزند هم او بود، و نام او اسكندر رومى بود. چون به بلوغ رسيد بنده اى صالح بود، خداى تعالى او را گفت: اى ذو القرنين! من تو را به امّتان زمين خواهم فرستادن و ايشان امّتانى اند با زبانهاى مختلف، و از جمله اهل زمين دو امّت اند كه عرض زمين در ميان ايشان است، و امّتانى هستند در ميان زمين كه جنّ و انس از جمله ايشان اند، و نيز يأجوج و مأجوج از آن جمله اند.

امّا آن دو امّت كه طول زمين ميان ايشان است، يك امّت بنزديك مغرب اند، ايشان را «ناسك» گويند، و گروهى به مشرق اند ايشان را «منسك» گويند.

و امّا آن دو گروه كه عرض زمين ميان ايشان است، امّتى اند در جانب راست از زمين، ايشان را «هاويل» گويند، و امّتى در جانب چپ زمين، ايشان را «تاويل» گويند.»

منبع: روض الجنان و روح الجنان في تفسيرالقرآن، ج 13، ص33