(آن شيطان وسوسهكنندۀ در سينهها و دلهاى مردم كه) از جنّيان است (يعنى شيطان و پيروانش كه فرمود الا ابليس كان من الجنّ) و از مردمان يا آدميان (و وسوسه آدميان يا وسوسه خود انسان است كه خود به خويشتن وسوسه مىكند يا اغواء و گمراه ساختن مردمان ديگر است - شيطان جنّى در پنهانى وسوسه مىكند و شيطان انسى علنى اظهار نصيحت و خيرخواهى مىنمايد و حال آنكه قصد او شرّ است). (مجاهد گفته است: الخنّاس شيطان است كه چون آدمى ذكر خدا كند و به ياد خدا باشد او پنهان مىشود و در پس قلب منقبض مىگردد و اگر متذكّر نباشد منبسط و بر قلب مسلّط مىگردد و مؤيد اين قول روايت انس بن مالك است كه گويد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله فرمود شيطان بينى خود را بر قلب پسر آدم نهاده است چون به ياد خداى سبحانه باشد (خنس) يعنى پنهان مىشود و چون آدميزاد خدا را فراموش كند او دل آدمى را مىقاپد و بلقمه مىگيرد و اينست وسواس خنّاس) (و گفتهاند الخنّاس معنايش (كثير الاختفاء بعد الظهور) است و او در پرده و پنهان از چشمهاى مردم است و وسوسه مىكند در صورتى كه بچشم ديده نمىشود