قتاده بن نعمان
قتادة بن النعمان بن زيد بن عامر بن سواد بن ظفر. مادرش انيسة دختر قيس بن عمرو بن عبيد بن مالك بن عمرو بن عامر بن غنم بن عدى بن نجار از قبيله خزرج است. واقدى مى گويد: كنيه قتاده ابو عمرو است و عبد الله بن محمد بن عمارة انصارى كنيه اش را ابو عبد الله نوشته است.
فرزندان قتاده به اين شرح اند: عبد الله و امّ عمرو كه مادرشان هند دختر اوس بن خزمة بن عدى بن ابىّ بن غنم بن عوف و از قواقل و همپيمان بنى عبد الاشهل بوده است. و عمرو و حفصة كه مادرشان خنساء دختر خنيس غسانى است و هم گفته شده كه مادرشان عايشه دختر جرىّ بن عمرو بن عامر بن عبد رزاح بن ظفر است.
عبد الله بن محمد بن عماره مى گويد: به روزگار ما كسى از اعقاب قتاده باقى نمانده است و آخرين افراد عاصم و يعقوب پسران عمر بن قتاده بودند كه منقرض شدند و كسى از ايشان باقى نمانده است. گويد: عاصم بن عمرو مردى عالم به سيره و علوم ديگر بوده است.
واقدى مى گويد: به روايت موسى بن عقبه و ابو معشر، قتادة بن نعمان از كسانى است كه در بيعت عقبه با انصار حاضر بوده است، اما محمد بن اسحاق در كتاب خود نام او را از شركت كنندگان در بيعت عقبه ذكر نكرده است. قتاده از تير اندازان مشهور اصحاب رسول خدا صلی الله علیه و آله بوده و در جنگ بدر و احد شركت كرده است. در جنگ احد تيرى به چشم او خورد و حدقه چشمش بيرون آمد و روى گونه اش آويخته شد. به حضور پيامبر صلی الله علیه و آله آمد و گفت: اى رسول خدا همسرى دارم كه دوستش مى دارم و مى ترسم اگر چشم مرا به اين صورت ببيند ناراحت شود. پيامبر صلی الله علیه و آله چشم او را با دست خود بر جاى نهاد و بر آن دست كشيد، و آن چشم قتاده به روزگار پيرى سالم تر و پر نورتر از ديگرى بود.
عبد الله بن ادريس از محمد بن اسحاق، از قول عاصم بن عمر بن قتاده نقل مى كند كه مى گفته است حدقه چشم قتاده در جنگ احد بيرون آمد و روى گونه اش آويخته شد و پيامبر صلی الله علیه و آله آن را بر جاى خود نهاد و آن چشم قتاده بهتر و تيزبين تر از ديگرى بود.
قتاده در خندق و تمام جنگهاى ديگر در التزام پيامبر صلی الله علیه و آله بود و روز فتح مكه پرچم بنى ظفر در دست او بود. او احاديثى از رسول خدا صلی الله علیه و آله روايت كرده است.
واقدى از محمد بن صالح، از عاصم بن عمر بن قتاده نقل مى كند قتادة بن نعمان در مدينه به شصت و پنج سالگى در سال بيست و سوم هجرت درگذشته است. عمر بن خطاب بر جنازه اش نماز گزارده است. برادر مادريش ابو سعيد خدرى و محمد بن مسلمه و حارث بن خزمة وارد گور شدند و او را به خاك سپردند.
منبع: ترجمه الطبقات الكبرى،ج 4،ص:378